Κλείσαμε αισίως τα 6!

Η αλήθεια είναι ότι μετά τον πρώτο χρόνο, έπαψα πια να τα γιορτάζω. Εντάξει, πάντα ήξερα ότι ο Μάρτιος ήταν ο γενέθλιος μήνας του παρόντος μπλογκ, αλλά τα επετειακά ποστάκια τα είχα εγκαταλείψει. Φέτος όμως το σκεφτόμουνα έντονα, ίσως επειδή πέρασαν έξι χρόνια, ίσως πάλι επειδή είναι Τρίτη και 13 με ό, τι κι αν αυτό σημαίνει...

Σκέφτομαι τελικά ότι τα χρόνια των μπλογκς πρέπει να μετράνε όπως αυτά των σκύλων, δηλαδή κάθε χρόνος επί 7. Συνεπώς το μπλογκάκι τώρα έφτασε τα 42 του (ευτυχώς μεγαλύτερο από μένα- είναι κι αυτό μια κάποια παρηγοριά)...

Η απόπειρα για έναν πρόχειρο απολογισμό με σκανάρισμα (βλ: διαβάζω πεταχτά το περιεχόμενο) απέφερε τελικά τους εξής καρπούς:

Ο πρώτος χρόνος ήταν αυτός της αποκάλυψης ενός μικρό- κοσμου. Το μωρό γεννήθηκε, άρχισε να μιλάει, να περπατάει ν' ανακαλύπτει τον κόσμο, ήταν παρορμητικό, χαρούμενο, αθώο και αφελές όπως όλοι στο ξεκίνημα της ζωής μας. Με το κλείσιμο της εκείνη η χρονιά είχε τελικά σηματοδοτήσει το βάπτισμα στη σφαίρα των μπλογκς αλλά και μια μεγάλη προσωπική ευτυχία.

Ο δεύτερος χρόνος άρχισε να χωρίζει την ήρα απ' το στάρι. Εκεί διαδραματίστηκε το σίριαλ the bold and the beautiful ή οι καλοί κι οι κακοί. Τα λουριά μαζεύτηκαν, άρχισαν να κρατούνται κάποιες αποστάσεις, αν είσαι φίλος διάβαινε κι αν είσαι εχτρός μου φύγε.

Τον δεύτερο χρόνο (στην εφηβεία του δηλαδή) το μπλογκάκι πειραματίστηκε με πολλά κι ενδιαφέροντα, έπαιξε παιχνίδια, αναζήτησε την έκφραση σε άλλες συχνότητες, απόκτησε αδερφάκι κι έτσι του πασάρε τα ειδικού ενδιαφέροντος θέματα.

Επιπλέον, ο μικρόκοσμος της αρχής, διευρύνθηκε εντυπωσιακά. Κινητοποιηθήκαμε με επιτυχία για δυσάρεστο δυστυχώς λόγο, βοηθήσαμε, διαδώσαμε κι άρχισε να μας πιάνει στο στόμα του κι ο Τύπος...

Ο τρίτος χρόνος ήταν αυτός της ενηλικίωσης. Είπαμε, με αριθμούς σκύλων, το μπλογκ ήταν ήδη 21 χρονών. Σε ηλικίες ανθρώπων, τα 20 είναι η καλύτερη ηλικία κατά τη γνώμη της γράφουσας και μην ακούω βλακείες του τύπου, στα 35 ήμουν στην καλύτερη ηλικία μου. Εγώ προσωπικά ήμουν στα 20! Τότε που αισθάνεσαι ότι μπορείς να κάνεις τα πάντα κι ότι ο χρόνος μπροστά σου είναι απεριόριστος. Το διαδίκτυο ήδη είχε αρχίσει να κατακλύζεται από θεματικά ιστολόγια και το μπλογκάκι μου άρχισε να "μιλάει" σε λίγο πιο ταξειδιάρικο ύφος όταν το επέτρεπαν οι περιστάσεις.

Παράλληλα, ξεκίνησε και η μόδα φέισμπουκ κι ο γνωστός κόσμος των μπλογκς άρχισε σιγά- σιγά να συχνάζει σ' άλλα λημέρια. Τον Σεπτέμβριο μας ζήτησαν τα ραδιόφωνα (τα ιντερνετικά όχι ό, τι κι ό, τι!). Στο τέλος όμως του 2008 συνέβη κι ένα εξαιρετικά δυσάρεστο γεγονός που μας έκανε όλους ν' αλλάξουμε πολύ. Στην πραγματικότητα, ό, τι διαδραματίστηκε εκείνες τις μέρες έμελλε ν' αλλάξει τις ζωές μας για πάντα.

Τον τέταρτο χρόνο, λίγο πριν τα πρώτα -άντα δηλαδή, το διάβασμα των μπλογκς έπαψε να συνοδεύει πια τον πρωινό καφέ στο γραφείο. Κάποιοι είχαν αρχίσει και τα κελαηδίσματα (βλ τουίτερ) που ήταν πιο σύντομα και περιεκτικά. Εγώ, ως πιο vintage τύπος, θα άντεχα ακόμα 2 χρόνια πριν υποκύψω. Τα μπλογκ μαγειρικής βασίλευαν στο διαδίκτυο, ενώ κάποιοι δημοσιογράφοι κι αρκετοί δημοσιογραφίσκοι μετακόμισαν κατά δω.

Όπως κακά μας άφησε το 2008, έτσι και συνεχίστηκε στο 2009. Δεν λένε ότι η κακή μέρα απ' το πρωί φαίνεται;

Η εποχή της αθωότητας είχε παρέλθει, τα ταξείδια ευτυχώς συνεχίστηκαν και τροφοδοτούσαν με υλικό...

Ο πέμπτος χρόνος μάλλον κρατήθηκε ζωντανός για συναισθηματικούς λόγους αλλά και σαν μέσο να υπάρχει κάτι για ώρα ανάγκης. Να, αν δω ένα όνειρο και τρομάξω και θέλω να το ξορκίσω μετά, αν θέλω συνομωτικά να μοιραστώ ένα εξαιρετικά ευχάριστο προσωπικό γεγονός, αν ό, τι ζω στην καθημερινότητα μου αφήνει με κάποιον τρόπο τα σημάδια του σαν αυτό ή αυτό. Αν θέλω να σας μιλήσω για μια μεγάλη δική μου απώλεια.

Εντάξει, δεν βρήκα ποτέ το κουράγιο να πω τέλος στο μπλογκάκι μου. Φοβόμουν ότι θ' άλλαζα γνώμη μετά. Προτίμησα να το διατηρώ στη ζωή έστω κι αν γράφω πια αραιά και που. Ούτε σε άλλη πλατφόρμα το μετέφερα ποτέ, ούτε αισθητικά προχώρησα σε βελτιώσεις, ούτε καν εκείνη την πρώτη λίστα με όσους παρακολουθούσα κάποτε άλλαξα /ανανέωσα.

Θέλω να μπαίνω κάπου να γράφω όταν νιώθω ότι έχω κάτι να πω, όπως έκανα παλιά με το ημερολόγιο. Εννοείται ότι συν τω χρόνω έχει ατονήσει η διαδικασία σχολιασμού. Δεν έκανα εγώ επισκέψεις, δεν περίμενα κιόλας. Εντάξει, δεν είναι όλα δούναι και λαβείν, αλλά δεν το' χω και πολύ αυτό το πι-αρ (sic) κομμάτι. Με αγχώνει η ανάγκη της συνέπειας κι επειδή είμαι συνεπής στους άλλους τομείς της ζωής, εδώ θέλω το άγχος ν' απουσιάζει. Δεν λέω ότι αδιαφορώ για σχόλια. Αλλά αν έρχονται αυθόρμητα έχει καλώς, δεν θα τα κυνηγήσω.

Κλείνοντας, θέλω να σβήσω τα κεράκια μου παρέα με τους φίλους που παρέμειναν εντός κι εκτός δικτύου: (nina, krot, mpampakis, anagennimeni) και βέβαια με τον αγαπημένο μου στην παλιά, λατρεμένη μορφή του ;)

Η πόλις θα σε ακολουθεί.

Υπήρχε εκεί πριν από σένα. Στην όχι πάντα φιλόξενη αγκαλιά της μεγάλωσες, σ' αυτήν έκανες τα πρώτα σου βήματα, γι' αυτήν έμαθες στο σχολείο. Στις γειτονιές της έζησες, στις αλάνες και τις παιδικές χαρές της έπαιξες, στα παγκάκια της κρυφο -φιλήθηκες, στα φτωχά δασάκια της έκανες κοπάνες απ' το σχολείο. Στα στενά της έδωσες τα πρώτα σου ραντεβού. Στους δρόμους της έμαθες να οδηγείς, στα μπαράκια της ήπιες κι έγινες λιώμα, στα ταβερνάκια της έφαγες, στα καφέ της σύχναζες και παραπονιόσουν για τον ακριβό καφέ.

Την βρίζεις τελευταία με άνεση. Ακριβώς όπως θα έκανες με κάποιον πολύ κοντινό σου άνθρωπο. Χάλια δρόμοι, μπετόν, άσχημες πολυκατοικίες, γκρίζα όλα, σκουπίδια παντού, εικόνες εγκατάλειψης, άστεγοι, μετανάστες, εγκληματικότητα, αδιαφορία, φόβος. Θες να φύγεις. Πόσες φορές δεν σκέφτηκες πως δεν πάει άλλο; Να σηκωθείς και να πας αλλού, να ζήσεις σε πιο πολιτισμένα μέρη...

Αν όμως στην κατηγορήσουν άλλοι, θα πέσεις να τους φας. Γίνεσαι τοπικιστής γιατί είναι η πόλη σου. Σαν περπατάς κάτω απ' τη σκιά της Ακρόπολης, ξέρεις ότι πατάς το ίδιο χώμα με τον Σωκράτη και τον Περικλή των οποίων αρέσκεσαι να πιστεύεις ότι είσαι άμεσος απόγονος. Να, εκεί πιο πάνω προσέφερε η Αθηνά μια ελιά κι έγινε η προστάτιδα της. Σ' αυτόν τον τόπο γεννήθηκε η Δημοκρατία και το θέατρο. Εδώ χτίστηκε ο Παρθενώνας και άκμασε η φιλοσοφία.

Ο αττικός ουρανός της σε σκεπάζει γλυκά. Το φως του σε λούζει και σε κάνει να χαμογελάς όταν βγαίνουν οι πρώτες αχτίδες του. Τι ευτυχία να σου χαρίζεται σχεδόν 12 μήνες τον χρόνο. Κι ύστερα, οι νεραντζιές, αυτές οι λίγες εναπομείνασες σε τρελαίνουν με τη μεθυστική μυρωδιά τους κάθε που μπαίνει η άνοιξη- κι ας έχει γεμίσει το σύμπαν σκουπίδια και βρωμιά πια.

Είναι ένας ζωντανός οργανισμός η πόλη σου, όπως κι εσύ, όπως κι όλοι όσοι αγαπάς ή ακόμα κι αυτοί που αγαπάς να μισείς.

Δεν θες να κατέβεις να την δεις τώρα που αργοπεθαίνει. Διστάζεις να επισκεφθείς τον ταλαιπωρημένο ετοιμοθάνατο. Τι λόγια παρηγοριάς να πεις... Σε ποιον να εναποθέσεις τις ελπίδες σου;

Ανάμεσα στα πολλά που ακούστηκαν και γράφτηκαν χτες, κάποιοι κοντόφθαλμοι αναρωτήθηκαν τι σημασία έχουν τα κτίρια, οι άνθρωποι να είναι καλά. Ναι, αν το συγκρίνεις εντελώς ψυχρά, η ανθρώπινη ζωή μετράει περισσότερο, Αλλά βλέπεις, χρειάζεται και λίγο μυαλό (ή απλώς κοινή λογική) για να δεις μακρύτερα. Σε κάποια απ' αυτά τα κτίρια, υπήρχαν θέσεις εργασίας που χάθηκαν βίαια χτες το βράδυ. Σε κάποια άλλα, υπήρχε ζωντανή η ιστορία της πόλης 100 χρόνια πριν. Κάπου εκεί μέσα διασκέδασες, είδες ταινία, έκλαψες, χειροκρότησες, συγκινήθηκες, έκανες τα ψώνια σου, πάτησες απλώς το πόδι σου.

Οι άνθρωποι δεν μπορούν να ζούνε ερήμην των πόλεων. Όταν καταστρέψεις και το τελευταίο σημείο αναφοράς με τον πολιτισμό τον οποίο δεν επέλεξες μεν, αλλά και δεν απέρριψες μεγαλώνοντας, μπορείς να πας να κρυφτείς στη ζούγκλα. Πρόσεχε όμως, γιατί εκεί υπάρχουν νόμοι που λειτουργούν και τιμωρούν.

Σε μια στιγμή, προς μια αιωνιότητα

Γνώρισα τον Θόδωρο Αγγελόπουλο το φθινόπωρο του 2005 στο σπίτι του στο Παλαιό Ψυχικό για επαγγελματικούς λόγους. Περάσαμε μαζί σχεδόν μια ώρα, εκείνος, η γυναίκα του κι εγώ. Θυμάμαι πως δεν ήταν ιδιαίτερα ομιλητικός. Δεν θα τον χαρακτήριζα αντικοινωνικό απλώς απομονωμένο σ' ένα δικό του περιβάλλον. Έλεγε τα απολύτως απαραίτητα. Φαινόταν απόλυτα συγκροτημένος, εξαιρετικά παρατηρητικός σε ό, τι τον ενδιέφερε, ευγενικός σε λογικά πλαίσια- ούτε διαχυτικός, ούτε αγενής- κι απόλυτα συμφιλιωμένος με ό, τι ανέδυε η προσωπικότητα του. Δεν προσπαθούσε τίποτα. Ούτε να γίνει αρεστός, ούτε κάτι άλλο. Είχε κερδίσει το στοίχημα να είναι ο εαυτός του όπως του άρεσε κι όλο αυτό υπάρχει ακόμα σαν ανάμνηση μέσα μου. Δεν τον διακατείχε το άγχος ν' αρέσει. Είχε κατακτήσει - δεν ξέρω με πόσο κόπο- την ηρεμία.

Δεν μ΄αρέσουν καθόλου τα εγκωμιαστικά σχόλια τα οποία ως λαός μ' εκρηκτικό ταμπεραμέντο έχουμε ως ψωμοτύρι. Ιδιαιτέρως δε, τα απεχθάνομαι κατόπιν εορτής. Κάθε φορά που φεύγει κάποιος γεμίζουν τα μέσα με δηλώσεις συμπάθειας για το μεγαλείο του εκλιπόντος. Τα μισά απ' αυτά δεν είναι αλήθεια και στα υπόλοιπα υπάρχει δόση υπερβολής. Σπανίως, μένει κι ένα μικρό ποσοστό που ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.

Ο δημιουργός είναι καταδικασμένος ν' ακολουθείται πάντα απ' το έργο του και να στιγματίζεται ακόμα κι ως προς την προσωπικότητα του μέσα απ' την επαγγελματική του ιδιότητα. Παράλληλα, έχοντας το πλεονέκτημα να μένει ζωντανός μέσα απ' το δημιούργημα του, τίθεται διαρκώς στην κρίση του κοινού και της συντεχνίας του. Στην περίπτωση του Αγγελόπουλου μάλιστα, αυτό παίρνει μεγαλύτερες διαστάσεις αφού μιλάμε για έργο γνωστό στους σινεφίλ ανά τον κόσμο.

Ανεξάρτητα δε από το να μας αρέσει ή όχι το στυλ των ταινιών του, πρέπει κανείς ν' αναγνωρίσει ότι ο εκλιπών ήταν ένας παθιασμένος άνθρωπος με την τέχνη του, ήξερε από νωρίς τι ήθελε να κάνει και το ακολούθησε μεθοδικά και με συνέπεια, δεν παρεξέκλινε του στόχου του, δεν "πούλησε" το προσωπικό του στυλ, δεν έκανε τη χάρη σε κανέναν να γίνει πιο προσιτός ή αρεστός και μέσα απ' όλα αυτά, πέρασε τα σύνορα της μικρής του χώρας.

Τον κατηγορούσαν ότι ταλαιπωρούσε ηθοποιούς και συνεργείο σε δύσκολες και πολύωρες συνθήκες γυρισμάτων. Νομίζω ότι την ίδια ταλαιπωρία όμως υφίστατο κι ο ίδιος. Αν και προχωρημένης ηλικίας, εξακολουθούσε να κάνει γυρίσματα με τον ίδιο τρόπο και να βασανίζεται εσωτερικά ξεχνώντας ακόμα και μερικά πρακτικά πράγματα. Αυτή η ενδοσκόπηση, η απορρόφηση στον κόσμο της τέχνης και της κινηματογραφικής του αφήγησης, τον έκανε προχθές το βράδυ ν' αψηφήσει το φωσφορίζον γιλέκο, τη βροχή και την κυκλοφορία της λεωφόρου και να βαδίσει μακριά για να επικοινωνήσει με το πλάνο του.

Ο με "κινηματογραφικό τρόπο" φυσικός του θάνατος πάνω στο γύρισμα μας έκανε να υποδεχτούμε την είδηση πάνω απ' όλα με δέος. Όπως κάποιοι ηθοποιοί παθιασμένοι με την τέχνη τους, δηλώνουν ότι θέλουν ν' αφήσουν την τελευταία τους πνοή πάνω στη σκηνή, ο Αγγελόπουλος δανείστηκε μόνο την αφορμή μιας κινηματογραφικής στιγμής για να περάσει στην αιωνιότητα.

Η Κωνσταντινούπολη της καρδιάς

Τώρα έχω εικόνα. Πως είναι όταν ακούς συνέχεια για κάτι αλλά δεν το' χεις δει ποτέ; Ε, έτσι συνέβη και με την Πόλη. Εγγεγραμμένη στο συλλογικό μας dna από πάντα, μέρος της διδακτέας ύλης στο σχολείο, σημείο αναφοράς μαζί με τις χαμένες πατρίδες, προσφυγιά, ανταλλαγή πληθυσμών, έθνη, κράτη, δυο αυτοκρατορίες, όλα αυτά κι άλλα πολλά ακόμη είναι η Κωνσταντινούπολη.

Μου λες Αγιά Σοφιά και την βλέπω μπροστά μου. Τεράστια, επιβλητική, αρχοντική, σου προκαλεί δέος με τον όγκο της, θαυμάζεις την αρχιτεκτονική σύλληψη, φαντάζεσαι τον Ιουστινιανό να μπαίνει μέσα θριαμβευτικά ξεστομίζοντας το "νενίκηκα σέ Σολομών", γυρνάς τον χρόνο πίσω σε λειτουργίες και στέψεις αυτοκρατόρων, προσπαθείς να φανταστείς το ατέλειωτο χρυσάφι μπροστά στα λιγοστά εναπομείναντα ψηφιδωτά. Μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, η Αγιά Σοφιά που μάθαμε ν' αγαπάμε ως αποκλειστικά δική μας, είναι τώρα στην πατρίδα των "άλλων", φέρει ίχνη λεηλασιών και ξένα σύμβολα, αλλά όπως όλα τα μεγάλα μνημεία, στέκει ατρόμητη κι αρχόντισσα κόντρα στον χρόνο που περνά και σε μαγεύει απ' όπου και να την κοιτάξεις.

Απέναντι της, σε απόσταση αναπνοής το Μπλε τζαμί και στη μέση ο ιππόδρομος των Βυζαντινών χρόνων. Σήμερα είναι πεζόδρομος με κάποια μαγαζάκια κοντά στα ιστορικά μνημεία και με τους οβελίσκους του Θεοδοσίου, του Κων/νου του Πορφυρογέννητου αλλά και τη στήλη των Όφεων. Παντού μικροπωλητές με τουριστικούς οδηγούς και το γεια σου τι κάνεις σε όλες τις γλώσσες του κόσμου.

Το Μπλε τζαμί στο οποίο πρέπει να βιαστούμε να μπούμε πριν αρχίσει η προσευχή τους, είναι έργο του διάσημου Τούρκου αρχιτέκτονα Σινάν και φτιάχτηκε κατ' εντολήν του Σουλτάνου Αχμέτ στη συγκεκριμένη θέση για να δεσπόζει καθώς προσέγγιζαν τα πλοία. Ήταν δε το μόνο με 6 μιναρέδες εκείνη την εποχή στην Τουρκία και θεωρείται ένα απ' τα αριστουργήματα της ισλαμικής αρχιτεκτονικής. Το όνομά του το οφείλει στο μπλε χρώμα που κυριαρχεί στο εσωτερικό του.

Μου λες Τοπκαπί, θυμάμαι την Υψηλή Πύλη απ' την ιστορία Δέσμης, αλλά και την ομώνυμη ταινία του Ντασέν με τη Μελίνα. Μπαίνουμε στο τεράστιο παλιό παλάτι, απλωμένο σ' ένα μαγευτικό οικόπεδο που βλέπει Προποντίδα, Βόσπορο και Κεράτιο. Οι κήποι μεγάλοι, τα κτίρια παντού διάσπαρτα ανάμεσα. Τα μαγειρεία, τα διαμερίσματα του χαρεμιού, η αίθουσα του θρόνου, η αίθουσα με τα όπλα, τα κοσμήματα. Διαμάντια μυθικών καρατίων μπροστά στα μάτια μας, σμαράγδια, ρουμπίνια, αντικείμενα ισλαμικής τέχνης, εκατοντάδες κόσμος να στριμώχνεται για να δει. Το Τοπκαπί είναι μεσαιωνικού τύπου παλάτι, χωρίς πολλά έπιπλα κατά τα Οθωμανικά ήθη. Φαντάσου ότι όταν λέμε αίθουσα του θρόνου εννοούμε ένα τεράστιο κρεββάτι κι όχι θρόνο παραδοσιακού τύπου...

Μου λες γέφυρα του Γαλατά και την περπατάω ή την περνάω με το τραμ. Είναι το πέρασμα στις γειτονιές που άλλοτε ζούσαν οι Χριστιανοί.

Οι ψαράδες της γέφυρας δεν σταματούν ποτέ. Τα ψαρομάγαζα από κάτω είναι συνεχώς γεμάτα κόσμο. Υπαίθριοι πωλητές φτιάχνουν σάντουιτς με ψάρι ή μύδια με ρύζι.

Ανεβαίνουμε προς τον Πύργο του Γαλατά. Η θέα σου κόβει την ανάσα- ιδιαίτερα αν έχεις και λίγη υψοφοβία... Ο πρώτος τούρκικος καφές- ο δικός μας καλούμενος ελληνικός - είναι απολαυστικός και συνοδεύεται κι από μπισκοτάκι με το σχήμα του πύργου.

Πιο πέρα το Πέραν. Το μυθικό ξενοδοχείο Peran Palace που φιλοξένησε την Αγκάθα Κρίστι, τα ωραία μπιστρό, η ατέλειωτη Ιστικλάλ με τα μαγαζιά παντός είδους, παραδοσιακά και διεθνή να συνυπάρχουν αρμονικά. Ωραία βιβλιοπωλεία, μοδάτα εστιατόρια αλλά και κεμπαμπτζίδικα. Το ντονέρ στροβιλίζεται και μοσχομυρίζει!

Πολύχρωμα φαγητά στις βιτρίνες, γυναίκες που πλάθουν πιτάκια, ατέλειωτα γλυκά, σιροπιαστά, γαλακτερά, παγωτά, τα ραχάτ λουκούμ (οι μπουκιές της απόλαυσης δηλαδή), προφιτερόλ, σουτζούκια...πρώτη φορά στη ζωή μου μου τρέχουν τόσο τα σάλια. Μην προσπαθήσεις να σκεφτείς όπως ο νεοέλληνας. Μας έκλεψαν την κουζίνα μας. Το να ψάχνεις να βρεις ποιος έκλεψε ποιον ανάμεσα σε δυο λαούς που συνυπήρξαν για αιώνες μοιάζει με την κότα και το αυγό. Κι όπως δεν υπάρχει παρθενογένεση στην Τέχνη, δεν υπάρχει και στην κουζίνα. Τα αριστουργήματα είναι κοινή κληρονομιά.

Μου λες πλατεία Ταξίμ κι απλώνεται ντυμένη χριστουγεννιάτικα μπροστά μου. Δεν έχει σημασία που οι Τούρκοι δεν γιορτάζουν Χριστούγεννα. Όλα είναι στολισμένα σε μια κοσμοπολίτικη, τουριστική πόλη. Περπατάμε στα δρομάκια για να χαθούμε απ' το πλήθος και τους διασηλωτές που θέλουν τον Σαρκοζί στο πιάτο (δεν καταλαβαίνουμε τι λένε τα πανώ, μόνο με τις εικόνες επικοινωνούμε) και πέφτουμε πάνω στην Αγία Τριάδα. Ο φύλακας μας ξεκλειδώνει και μπαίνουμε να δούμε. Τώρα σκέφτομαι τις μέρες εκείνες που θα ήταν γεμάτη κόσμο. Στην αυλή της, κάτι πανέμορφα γατιά βρίσκουν θαλπωρή και τροφή. Οι Τούρκοι αγαπούν πολύ τις γάτες, διάβαζα πρόσφατα.

Πιο μετά, σε μια εναλλακτική διαδρομή, περπατάμε στα Cucucurma με τις γκαλερί και τα χαριτωμένα μαγαζάκια νέων σχεδιαστών.

Μου λες Dolmabachtse και βλέπω το μεγάλο παλάτι λουσμένο στο φως μπροστά μου. Αυτό είναι το νέο παλάτι, το πιο μοντέρνο, χτισμένο στη δύση της αυτοκρατορίας, ανάμεσα στα 1843 και 1856, με σαφείς ευρωπαϊκές επιρροές. Εδώ θα δεις ανεκτίμητης αξίας χαλιά, τεράστιους πολυελαίους, σαλόνια με τραπέζια και πολυθρόνες, βιβλιοθήκες, το προσωπικό λουτρό του σουλτάνου, τα ιδιαίτερα διαμερίσματα των γυναικών, το χαρέμι. Θα περπατήσεις τους κήπους, θα μάθεις ότι κι ο Κεμάλ κατοίκησε για λίγο εδώ, θα χαζέψεις τη θέα προς τον Βόσπορο και μετά θα πάρεις το πλοιαράκι και κάνοντας κρουαζιέρα θα το θαυμάσεις κι από θαλάσσης. Θα σκεφτείς ότι ο Σουλτάνος το' χτισε την περίοδο της παρακμής του σαν ένα συμβολικό άνοιγμα προς τη Δύση ίσως. Τι σημασία έχει, οι μονάρχες έρχονται και παρέρχονται. Τα κτίσματα παραμένουν...

Μου λες κρουαζιέρα στον Βόσπορο κι έτσι όπως κρυώνω απ' τα ρεύματα της θάλασσας πάνω στο κατάστρωμα, δεν χορταίνω να κοιτώ άλλοτε απ' τη μια κι άλλοτε απ' την άλλη πλευρά την Πόλη. Οι μαρίνες με τα σκάφη, το Μπεϊλέρμπεϊ που φημίζεται για τις ψαροταβέρνες του, τα περίφημα γυαλί στις όχθες του Βοσπόρου, τα πλουσιόσπιτα στο Μπεμπέκ, η κρεμαστή γέφυρα που ενώνει την Ευρωπαϊκή με την πιο πράσινη και σαφώς πιο ευκατάστατη-αν κρίνω απ' τα σπίτια- Ασιατική όχθη.

Μου λες ότι αυτή η Πόλη είναι η μοναδική χτισμένη ανάμεσα σε δυο ηπείρους. Τις βλέπω, περνάω σε λιγότερο από 10 λεπτά απέναντι, αλλάζω ήπειρο, όχι πόλη ή χώρα. Περπατάμε απ' το Uskudar (Σκουτάρι) ως το Harem ατενίζοντας την παλιά απαγορευμένη πόλη μέσα στα τείχη της. Τρώμε σ' ένα καταπληκτικό εστιατόριο με τζαμαρία. Όλες οι αισθήσεις μας με απλά πράγματα χορταίνουν.

Περπατάμε κατά μήκος του Κεράτιου σε μια χειμωνιάτικη λιακάδα. Το Πατριαρχείο είναι σχεδόν κρυμμένο σε μια μάλλον συντηρητική, άχρωμη γειτονιά. Τα πρώτα μαγαζιά όπως διασχίζουμε τον δρόμο έχουν επιγραφές στα ελληνικά. Ακρόπολη, τουριστικά είδη, φραπές. Ψηλά, η Μεγάλη του Γένους Σχολή, τώρα πια ανενεργή και κλειστή. Μέσα στην εκκλησία λειτουργία παρουσία του Πατριάρχη. Οι πιστοί παρακολουθούν ευλαβικά κι ετοιμάζονται να κοινωνήσουν. Στον περίβολο, ένα χριστουγενιάτικο δέντρο, μάρμαρα από αρχαίους ναούς και μια γάτα -τίγρης με πράσινα μάτια.

Λίγα χιλιόμετρα μακρύτερα, πάνω στον λόγο με τα μνήματα το καφέ του Πιερ Λοτί που απ' τη λατρεία του για την Πόλη, την επισκεπτόταν συχνά στα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ου αιώνα, άλλοτε με την ιδιότητα του ως αξιωματικός του ναυτικού κι άλλοτε ιδιωτικά, ορμώμενος απ' το πάθος του για την παντρεμένη Αϊζαντέ.

Ανεβαίνουμε με τελεφερίκ και καθόμαστε έξω στα τραπεζάκια με τα καρώ τραπεζομάντηλα. Πίνουμε τσάι και χαζεύουμε τις αντανακλάσεις του ήλιου στα νερά του Κεράτιου.

Τώρα έχω εικόνα: μου λες παζάρι και μπαίνω στο Καπαλί Τσαρσί. Παντού μαγαζιά με όλων των ειδών τα εμπορεύματα. Δεν τολμώ να χαζέψω κάτι και αμέσως μου την πέφτουν (sic). Αρχίζουμε τα παζάρια, μισά αγγλικά, κάτι σκόρπια τούρκικα, μισά ελληνικά, νοήματα, πάντως συνενοούμαστε.

Πιο κάτω η αιγυπτιακή αγορά με τα μπαχάρια. Αγοράζω ροζ πιπέρι, σουμάκ και πράσινο τσάι. "Δεν θα σε ξεχάσω ποτέ" μου λέει ο δαιμόνιος πωλητής επειδή του έχω κάνει τη ζωή δύσκολη παζαρεύοντας τα γραμμάρια... "τα ίδια λες σε όλες" του απαντώ κι απομακρύνομαι γελώντας να φωτογραφήσω το turkish viagra, δηλάδή την πατέντα του αποξηραμένου γεμιστού με καρύδια σύκου.

Ακούω χαμάμ κι αμέσως κατεβαίνω στο υπόγειο με τους μαρμάρινους πάγκους και τους υδρατμούς. Πόσα κορμιά έχουν τριφτεί εδώ στους αιώνες; Φοράω τα ξύλινα τσόκαρα να μην γλιστράω κι αφήνομαι στα έμπειρα χέρια της μασέζ που με κάνει να ταξιδέψω πίσω στον χρόνο καθώς χαλαρώνω. Αναζωογονούμαι τόσο που έχω όρεξη να οργώσω ξανά την Πόλη περπατώντας.

Κατεβαίνω στο βασιλικό υδραγωγείο κι είναι σαν να μπαίνω στα άδυτα των αδύτων. Δίκιο έχει ο συγγραφέας. Πρέπει να έρθεις εδώ νωρίς το πρωί ή αργά το απόγευμα για ν' ακούσεις τον ήχο του νερού. Στο βάθος το κεφάλι της Μέδουσας στηρίζει την αρχαία κολόνα. Ποιος ξέρει ποιον ναό να θρηνεί;

Κλείνω τα μάτια κι αναπολώ το σουσαμένιο κουλούρι που αγόρασα στον δρόμο (ίδιο με το δικό μας αλλά σαν πιο νόστιμο βρε παιδί μου), τον χυμό από ρόδι που πουλάγανε παντού γιατί καθαρίζει -λένε- το αίμα, το αϊράνι,τους καστανάδες, τον λούστρο που ζήταγε επιμόνως να μας προσφέρει τις υπηρεσίες του, τους σαλεπιτζήδες, τους τύπους που πάνε να σου κάνουν μια μικρο-εξυπηρέτηση για να πάρουν καμιά λίρα.

Τώρα έχω εικόνα: κάνουμε τον τελευταίο μεγάλο περίπατο στη θάλασσα του Μαρμαρά. Κατά μήκος, τα βυζαντινά τείχη, οι πύργοι του Θεόφιλου, τα ερείπια του παλατιού του Βουκολέοντα. Μπροστά μας το λιμάνι του Εμίνονου, ο σιδηροδρομικός σταθμός Σιρκεζί που άλλοτε έφερνε κόσμο με το τρένο κατευθείαν απ' το Παρίσι. Τελευταίο γεύμα τα ολόφρεσκα μπαρμπούνια στου Χατζόπουλου, τελευταίο γλυκό ο μπακλαβάς στου Γκιουλούογλου που γίνεται προσκύνημα κανονικό, τελευταία εικόνα, η Πόλη φωτισμένη καθώς το αεροπλάνο απογειώνεται για την επιστροφή στην πραγματικότητα.

" The Artist "

Σε κάνει να ονειρεύεσαι! Αν είσαι και λίγο ρετρό τύπος, τότε δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος να περάσεις ένα απολαυστικό δίωρο. Στην εποχή που οι θόρυβοι είναι πιο δυνατοί από ποτέ και τα κούφια λόγια περισσεύουν, η "σιωπή" του Artsit έρχεται να σε αναγκάσει να εστιάσεις στην εικόνα, στις ωραίες ερμηνείες, στα απίθανα ρούχα, στη μουσική και στη μαγεία των πρώτων χρόνων του κινηματογράφου. Άλλωστε, σύντομα ξεχνάς ότι βλέπεις μια ταινία βωβού κινηματογράφου και μάλιστα στον αιώνα της απόλυτης τεχνολογίας και του 3D...

Η ιστορία της ταινίας αφορά σε μια ιστορία για τον κινηματογράφο προς τα τέλη της δεκαετίας του '20. Έχουμε δηλαδή τα γυρίσματα μιας ταινίας μέσα στην ταινία κι έτσι μας μεταφέρεται ακριβώς η ατμόσφαιρα των κινηματογραφικών στούντιο και των συνθηκών της εποχής.

Το πιο ενδιαφέρον όμως στοιχείο του "Artist" είναι ότι μιλάει για το πέρασμα του κινηματογράφου απ' τη βωβή στην ομιλούσα περίοδο του καταγράφοντας ό, τι θετικό ή αρνητικό σήμαινε αυτό για τις καριέρες των παλιών σταρ της κινηματογραφικής βιομηχανίας αλλά και για τους νέους ηθοποιούς που θα καθιερώνονταν ως σταρς.

Ο Michel Hazanavicious σκηνοθέτησε με μαεστρία κι ευαισθησία αυτά τα πρώτα χρόνια που ξεκίνησε να γράφεται η κινηματογραφική ιστορία και παρέδωσε μια ταινία η οποία όπου έχει προβληθεί μέχρι στιγμής έχει προκαλέσει αίσθηση.

Ο Γάλλος Jean Dujardin ήταν απολαυστικός στον ρόλο του αστέρα και γόη της εποχής George Valentin με σαφείς αναφορές σε πραγματικά πρόσωπα της δεκαετίας του' 20. Κυριολεκτικά, κλέβει την παράσταση! Αφήστε δε, που αν τον δείτε μετά σε φωτογραφίες απ' την πραγματική του ζωή, θα τον προτιμάτε με το look της ταινίας. Τόσο πολύ του πάει!

Το "Artist" ήταν η εναρκτήρια ταινία στις φετινές νύχτες πρεμιέρας. Χτες πραγματοποιήθηκε η avant premiere κι από σήμερα μπορούμε να το απολαύσουμε και στις αίθουσες.

Η μουσική του Mark Isham σε κάνει να θέλεις να σηκωθείς και να χορέψεις swing όταν ανάβουν τα φώτα και βγαίνεις απ' την αίθουσα!

Εγώ το ξαναβλέπω ευχαρίστως!

"Τα μυστικά της Μεσογείου"

Χθες το βράδυ είχα την ευκαιρία να δω το πολύ ενδιαφέρον ντοκιμαντέρ του Πιερ Υβ Κουστώ (του μικρότερου γιου του θρυλικού Ζακ Υβ Κουστώ) "Τα μυστικά της Μεσογείου" που παρουσιάστηκε στο Ευγενίδειο ίδρυμα (Πλανητάριο).

Στα πλαίσια της ομάδας δράσης "Ωκεανοί", ο Πιερ Υβ Κουστώ μαζί με τον ωκεανογράφο Ένρικ Σάλα επιβαίνουν στο σκάφος του Ζακ Υβ Κουστώ, "Αλκυών" και καταδύονται καταρχήν στη θάλασσα της Μασσαλίας, 60 χρόνια μετά την πρώτη κατάδυση του Ζακ Υβ Κουστώ, επιχειρώντας να καταγράψουν την καταστροφή του οικοσυστήματος της Μεσογείου.

Τα μεγάλα ψάρια που είχε δείξει η κάμερα το 1946 δεν υπάρχουν πια. Το κόκκινο κοράλι - ενδεικτικό της καθαρότητας και της υγείας των υδάτων στη Μεσόγειο- έχει υπεραλιευτεί για εμπορικούς λόγους και η αργή ανάπλαση του (κάθε 70 με 100 χρόνια) στέλνει ένα μάλλον απαισιόδοξο μήνυμα για το μέλλον της Μεσογείου.

Οι δύτες θέλουν όμως να δείξουν ότι υπάρχουν ακόμα λύσεις κι έτσι εξακολουθούν το ταξίδι τους ανάμεσα στην Ισπανία και την Κορσική. Εκεί, γύρω απ' τα νησιά Μέντες, την Φορμεντέρα και την Καμπρέρα, έχουν δημιουργηθεί θαλάσσια καταφύγια (σαν τα θαλάσσια πάρκα) με στόχο την επιστροφή των μεγάλων ψαριών και την αναγέννηση της θάλασσας. Οι καταδύσεις αποκαλύπτουν σταδιακά τόσο την ύπαρξη μεγάλων ψαριών όσο κι αυτή του κόκκινου κοραλιού που πράγματι όπως ειπώθηκε και στο ντοκιμαντέρ είναι απείρως ομορφότερο στο φυσικό του περιβάλλον απ' ότι στολίζοντας τον λαιμό των γυναικών...

Παράλληλα, η ομάδα των δυτών μιλάει με ντόπιους ψαράδες της περιοχής οι οποίοι πιστοποιούν ότι παλιότερα η θάλασσα εκεί ήταν γεμάτη ψάρια, ελέγχει την τουριστική κίνηση των νησιών, τους τρόπους αλιείας και την φύλαξη των θαλάσσιων καταφυγίων.

Στο τελευταίο πλάνο, σύντροφος στις καταδύσεις τους είναι κι ο Άλβέρτος του Μονακού ο οποίος πιστοποιεί ιδίοις όμμασι την κρισιμότητα της κατάστασης και την ανάγκη να γίνει ένα διεθνές συνέδριο ανάμεσα στα κράτη που νέμονται τη Μεσόγειο με σκοπό να τη βοηθήσουν ν΄αναγεννηθεί.

Είναι δύσκολο να βρεθεί ένα κοινό νομοθετικό πλαίσιο για τα 20 κράτη που έχουν λόγο στην ευρύτερη περιοχή λαμβάνοντας υπόψη τις επιμέρους ιδιαιτερότητες, τις συνήθεις χιλιετιών (η εκμετάλλευση της Μεσογείου ανάγεται σε χιλιάδες χρόνια πριν καθώς και τη βιομηχανία της αλιείας.

Ο βυθός που στα καταφύγια που προαναφέρθηκαν δείχνει σημάδια βελτίωσης είναι απόδειξη ότι η ελπίδα δεν έχει χαθεί ακόμα. Αν το παράδειγμα των Βαλεαρίδων νήσων βρει μιμητές κι αλλού και οι ντόπιοι σεβαστούν τη θάλασσα και ισορροπήσουν ανάμεσα σε μια ελεγχόμενη τουριστική κίνηση, αλιεία με μέτρο, βαρύ πρόστιμο στους παραβάτες και αστυνόμευση των καταφυγίων, θα έχει επιτευχθεί ο στόχος.

Κρατώ για το τέλος αυτό που είπε ο Κουστώ στον πρόλογο του. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι συνυπάρχουμε με τα ψάρια (είμαστε partners). Η επιβίωση μας εξαρτάται απ' τη δική τους κι αυτό είναι κάτι που πρέπει να γίνει αποτελεσματικά κι όχι μέσα από απρόσωπες κι υπεροπτικές φιλανθρωπίες (ο όρος arrogant charity είναι πολύ ενδεικτικός αυτού που θέλει να πει).

Η ευγένεια και η σεμνότητα στον λόγο του νεαρού Κουστώ αλλά κι η σοβαρότητα με την οποία αυτός και η ομάδα του εργάστηκαν στο ντοκιμαντέρ, είναι η απόδειξη ότι ευτυχώς ακόμα υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι με όραμα για έναν καλύτερο πλανήτη. Μακάρι να ευαισθητοποιηθούν περισσότεροι όσο ακόμα υπάρχει χρόνος...

Δρόμοι Ζωής: Χριστουγεννιάτικο bazaar

Φέτος είναι ο 11ος χρόνος που διοργανώνεται το bazaar των "Δρόμων Ζωής". Στο μικρό στενό στο Γκάζι, εκεί όπου χτυπά η καρδιά των Δρόμων, αρκεί μια επίσκεψη ένα οποιοδήποτε απόγευμα για να πείσει και τον πλέον δύσπιστο για το σημαντικό έργο που επιτελείται αδιάκοπα και καθημερινά χρόνια τώρα.

Οι "Δρόμοι Ζωής", στόχο έχουν να υποστηρίξουν τα κοινωνικώς περιθωριοποιημένα παιδιά παρέχοντας τους βασικά εκπαιδευτική βοήθεια και προσπαθώντας να τα εξοπλίσουν πνευματικά- δηλαδή ουσιαστικά- έχοντας κατά νου ότι η γνώση είναι δικαίωμα όλων και τελικά το μοναδικό αγαθό που δεν μπορεί να σου κλέψει κανείς και με το οποίο μπορείς να νιώθεις ελεύθερος.

Το bazaar είναι ο μοναδικός χρηματικός πόρος των Δρόμων Ζωής. Αρκεί και η ελάχιστη αγορά για να βοηθήσουμε.

Όσοι έχετε επισκεφθεί άλλες χρονιές το bazaar, γνωρίζετε από πρώτο χέρι την ποιότητα των προϊόντων που διατίθενται προς πώληση. Όσοι πάτε φέτος για πρώτη φορά, θα γοητευτείτε τόσο που θα το εντάξετε στις ετήσιες σας συνήθειες. Έτσι κι αλλιώς, όλοι κάτι θ' αγοράσουμε τα Χριστούγεννα είτε για να το γευτούμε στο οικογενειακό τραπέζι, είτε για να το προσφέρουμε σε φίλους. Στο bazaar θα βρει ο καθένας ό, τι χρειάζεται. Αρκεί όμως ακόμα και να περάσει κανείς μια βόλτα το Σαββατοκύριακο 10 &11 Δεκεμβρίου για να πιει έναν καφέ ή να τσιμπήσει κάτι.

Οι "Δρόμοι Ζωής" προσφέρουν τη φροντίδα εκείνη που χρειάζεται ένα παιδί για ν' ανοίξει τα φτερά του. Κι αν έχει κάτι αξία σ' αυτή τη ζωή είναι να βοηθήσεις ένα παιδί να βρει το θάρρος και να πετάξει!

Ξεχασμένα στάχυα

Θα γράψω μερικές γραμμές για την κυρία Κούλα παρόλο που δεν την γνώρισα ποτέ.

Ήρθε στην Αθήνα στη δεκαετία του '30 γύρω στα 10 της χρόνια, ορφανή από μητέρα και αγνοημένη απ' τον βάναυσο καπετάνιο πατέρα της. Ξεκίνησε να δουλεύει σε σπίτια, υπηρέτρια. Αυτό έκανε όλη της τη ζωή. Δεν έφτιαξε δική της οικογένεια. Ένα παιδί που απέκτησε κάποτε, της το άρπαξε ο πατέρας κι έτσι εν μια νυκτί έχασε και άντρα και παιδί.

Ήταν ιδιαιτέρως κοινωνική γυναίκα, χαμογελαστή παρά τις ταλαιπωρίες και άνθρωπος εμπιστοσύνης. Μεγάλωσε τα παιδιά της φίλης μου και μέχρι πριν λίγο καιρό της έφτιαχνε και κανά φαγάκι, έτσι για να' χει κάτι ν' ασχολείται. Είχε μάθει να δουλεύει, στενοχωριόταν που λόγω υγείας και γήρατος έπρεπε πια να κάθεται σπίτι. Οι μοναδικοί οικονομικοί της πόροι προέρχονταν από τη φίλη μου και μια ακόμα οικογένεια στην οποία εργαζόταν η Κούλα παλαιότερα. Εξακολουθούσαν αμφότεροι να την πληρώνουν κι ας μην εργαζόταν πια γι' αυτούς.

Άφησε κάποια χρήματα στην τράπεζα, ένα μικρό ποσό για τα έξοδα της κηδείας της.

Η μοναδική της οικογένεια, κάτι ανίψια απ' τις αδερφές της, αδιάφορα γενικά για' κεινη, είναι αυτοί που αναγκαστικά φροντίζουν τα διαδικαστικά αυτές τις τελευταίες μέρες.

Πέθανε μόνη της πριν από δυο μέρες στο δωμάτιο ενός νοσοκομείου.

Η περίπτωση της μου θύμισε το παλιό τραγούδι "υπάρχουν άνθρωποι που ζουν μονάχοι σαν το ξεχασμένο στάχυ..."

Γράφω σήμερα για κείνη και σκέφτομαι κι όλα τα υπόλοιπα ξεχασμένα στάχυα που έχουν γεμίσει την πόλη. Άλλοι βρίσκουν παρηγοριά σε μια δόση θανάτου, άλλοι ψάχνουν ένα καταφύγιο για τις κρύες νύχτες, κανά στρωσίδι, ίσως λίγο φαγητό. Έχουν γίνει οι καλύτεροι φίλοι των αδέσποτων αυτής της πόλης με μια μικρή διαφορά. Τα σκυλάκια και τα γατάκια όλο και κάποιος μπορεί να τα λυπηθεί και να τα περιμαζέψει. Στους ανθρώπους δυστυχώς δεν ισχύει το ίδιο. Μερικοί μάλιστα βιώνουν την εγκατάλειψη απ' την πρώτη στιγμή της ζωής τους. Απόδειξη αυτό αν αντέχετε να το διαβάσετε.

Ν' αντέξετε όμως. Και να βοηθήσετε παρακαλώ όσοι έχετε τη δυνατότητα. Είναι το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε στην προσπάθεια να επικοινωνήσουμε με ό, τι έχει απομείνει απ' την ανθρωπιά μας...

"Βασιλιάς σε μια κόλαση"

Οι ταινίες με θέμα τις φυλακές ή τα αναμορφωτήρια είναι τόσο ελκυστικές για το κοινό όπως και τα δικαστικά δράματα. Ενώ μέχρι κάποιο βαθμό είναι προβλέψιμες, δεν παύουν να κρατάνε ζωντανό το ενδιαφέρον του θεατή, ιδιαίτερα εστιάζοντας στη σχέση θύματος-θύτη.

Το "Βασιλιάς σε μια κόλαση" βασίζεται σε πραγματική ιστορία που συνέβη στη Νορβηγία το 1915. Η κόλαση του τίτλου ("Κing of devil's island" στην αγγλική μετάφραση), αναφέρεται σ' ένα νησί -φυλακή. Nεαρά αγόρια στην εφηβεία τους μεταφέρονται εκεί έπειτα από κάποια παραβατική πράξη κι αναγκάζονται να επιβιώσουν σε άθλιες συνθήκες ενώ συγχρόνως υποχρεώνονται να παράσχουν σκληρή εργασία ως ξυλοκόποι, εργάτες ή γενικά χειρώνακτες. Η ανταμοιβή τους είναι μια ελάχιστη μερίδα άθλιου φαγητού, σκληρές συνθήκες στους κοιτώνες και σεξουαλική κακοποίηση απ' τον επόπτη.

Στο νησί ζει επίσης κι ο επικεφαλής - κάτι σαν διευθυντής φυλακών- με τη νέα κι όμορφη γυναίκα του που δείχνει να πλήττει στη μοναξιά του αφιλόξενου τόπου.

Η σύγκρουση σηματοδοτείται με την έλευση του 17χρονου Έρλινγκ που όχι μόνο ψάχνει να βρει έναν τρόπο να δραπετεύσει, αλλά δεν διστάζει να έρθει σε άμεση αντιπαράθεση με τους φύλακες - βασανιστές τους, να διαμαρτυρηθεί για τα κρυφά κι ανομολόγητα και να οδηγήσει σε μαζικές κινητοποιήσεις που θα κατασταλούν τελικά από ενισχυμένες στρατιωτικές δυνάμεις.

Ο αγώνας για την ελευθερία είναι το συγκινητικό μήνυμα αυτής της πολύ ανθρώπινης αλλά και σκληρής ταινίας που όπως κι άλλες ανάλογης θεματικής ταινίες προσπαθούν να εισχωρήσουν στο παράλογο ενός κοινωνικού συστήματος που συνδέει τον σωφρονισμό με την χωρίς έλεος τιμωρία.

Αξιόλογες οι ερμηνείες κι εξαιρετική η φωτογραφία σ' αυτήν την ενδιαφέρουσα πρόταση απ' τον Νορβηγικό κινηματογράφο.

Πας μη Έλλην να εξαφανίζεται;

Προχθές το απόγευμα, ήμουνα στο τρένο και κάποια στιγμή άκουσα μια παιδική φωνή να λέει: πάμε πιο μπροστά γιατί πίσω μας είναι Πακιστανοί. Σοκαρισμένη γύρισα αμέσως το κεφάλι κι αντίκρισα ένα αγόρι ίσα με 10 χρονών συνοδευόμενο απ' τη μητέρα του.

Το αρχικό σοκ διαδέχτηκε έντονος προβληματισμός. Κοιτούσα το αγόρι και σκεφτόμουνα πως κάποιοι άνθρωποι αδυνατούν να συνειδητοποιήσουν επί της ουσίας την ευθύνη του να μεγαλώνουν παιδιά.

Η μητέρα του ή όποια τελοσπάντων ήταν η γυναίκα που συνόδευε το αγόρι, όχι απλώς δεν το επέπληξε για το ρατσιστικό σχόλιο του, αλλά ούτε και για την ένταση της φωνής του. Ως γνωστόν, τα παιδιά δεν τηρούν τα προσχήματα πόσω μάλλον όταν δεν έχουν συναίσθηση των λεγομένων τους. Στην συγκεκριμένη περίπτωση, κανείς δεν φρόντισε να το βάλει στη θέση του.

Θα μπορούσε να με ρωτήσει κάποιος γιατί δεν το' κανα εγώ που ενοχλήθηκα. Το βασικό μου επιχείρημα είναι ότι δεν ανατρέφω εγώ αυτό το παιδί. Δεν είμαι μέρος της ζωής του, μάνα, δασκάλα, θεία, οικογενειακή φίλη κόκ κι έτσι δεν μου πέφτει λόγος. Αν υποθέσουμε ότι θα μπορούσα να το είχα κάνει χάριν ανθρωπισμού προς τους υβριζόμενους Πακιστανούς, το πιο πιθανό είναι ότι η μητέρα του παιδιού ή ακόμη κι άλλοι επιβάτες με τα ίδια πιστεύω θα μου έστηναν τόσο μεγάλο καυγά που στο τέλος το μήνυμα που θα λάμβανε το παιδί θα ήταν λανθασμένο κι έτσι δεν θα είχε αποκομίσει τίποτα. Γιατί το ζητούμενο δεν είναι να νιώσει ο προσβεβλημένος ότι κάποιος σ' αυτήν την αφιλόξενη χώρα τον υποστηρίζει, ούτε να αισθανθώ εγώ καλύτερα που έχω το θάρρος της γνώμης μου, αλλά να καταλάβει ένα μικρό παιδί που τώρα διαμορφώνει την προσωπικότητα του ότι οι άνθρωποι δεν χωρίζονται σε ανώτερες και κατώτερες κατηγορίες.

Το μικρό αγόρι κάθισε σε μια θέση απέναντι μου δίπλα σ' ένα άλλο μικρό παιδί που επίσης ήταν με τη μαμά του. Έπιασαν κουβέντα για ποδοσφαιρικά (απ' τα λίγα που άκουσα προσπαθώντας συγχρόνως να συγκεντρωθώ στο βιβλίο μου) κατάλαβα ότι αθλούνταν και τα δυο παιδιά σε κάποιες ομάδες του Πειραιά. Μιλούσαν με ασυνήθιστα "μεγαλίστικο" ύφος και προσπαθώντας να πει το ένα στο άλλο πού είναι το γήπεδο που προπονείται , αναφέρανε ονόματα εκκλησιών. Πίσω απ' τον Άγιο...; όχι πίσω απ' την Αγία.... κτλ.

Αυτή η φαινομενικά αδιάφορη συνομιλία μου κέντρισε επίσης το ενδιαφέρον για έναν βασικό λόγο. Αν δυο μικρά παιδιά γνωρίζουν ονόματα εκκλησιών σε σημείο που να προσδιορίζουν περιοχές μ΄αυτόν τον τρόπο, μάλλον μεγαλώνουν σε θρησκευόμενο περιβάλλον. Η εκκλησία είναι μέρος της καθημερινότητας τους.

Αυτοί οι θρήσκοι λοιπόν γονείς που τα μεγαλώνουν τι ακριβώς διδάσκονται και κατά συνέπεια τους διδάσκουν απ' τη Χριστιανική αγάπη όταν δεν είναι ικανοί ν' αποδεχτούν τη διαφορετικότητα του συνανθρώπου τους και να καλλιεργήσουν το ίδιο και στα παιδιά τους;

Χθες το απόγευμα παρακολούθησα στη γελοία πια Ti -Voula ρεπορτάζ για τον νεαρό που οπλισμένος μ' ένα σπαθί επέδειξε παραβατική συμπεριφορά σκορπώντας τον πανικό στο σχολείο (του οποίου μάλιστα τυγχάνει και αντιπρόεδρος 15μελούς). Ο μόνος που υπερασπίστηκε το αγόρι προς έκπληξη των αχόρταγων δημοσιογράφων -παρουσιαστών ήταν ο διευθυντής του σχολείου. Βγήκε στο τηλέφωνο και μίλησε για ένα παιδί που προέρχεται από προβληματική οικογένεια και που μ' αυτόν τον τρόπο θέλησε να τραβήξει την προσοχή. Τόνισε ότι το παιδί χρειάζεται αγάπη και βοήθεια που δυστυχώς δεν έχει απ' το σπίτι του και παρακάλεσε τους δημοσιογράφους ν' ανακαλέσουν τις υπερβολές τους για το σπαθί σαμουράι που έφερε ο νεαρός ή για τους παραλληλισμούς τους με το μακελειό της Νορβηγίας.

Ο γιατρός της εκπομπής(ψυχίατρος;) προσπάθησε να τονίσει την αποκλίνουσα συμπεριφορά του παιδιού μιλώντας για θεραπείες, φάρμακα, εγκλεισμό κλπ (αν ήμασταν σε παλιότερες εποχές θα μίλαγε και για λοβοτομή ενδεχομένως)...

Καθείς εφ' ω ετάχθη μονολόγησα. Ο ψυχίατρος θ' αντιμετωπίσει το γεγονός με δραστικό ιατροφαρμακευτικό τρόπο. Ο δάσκαλος (φιλόλογος παρακαλώ) θα μιλήσει για την αγάπη που θα' πρεπε να είναι αυτονόητα το γιατρικό...

Κάποια στιγμή τηλεφώνησε και η μητέρα του κοριτσιού που είναι φύλακας στο σχολείο και που σύμφωνα με τους ισχυρισμούς της τραυματίστηκε και τρόμαξε πολύ. Ενδιαφέρον είναι ότι δεν ήρθε σε τηλεφωνική αντιπαράθεση με τον γυμνασιάρχη που υποστήριζε ότι ο τραυματισμός ήταν επιπόλαιος. Σύμπτωση, επιλογή της ίδιας άραγε ή του καναλιού χάριν εντυπωσιασμού;

Ως γνωστόν, ο κόσμος είναι πιο επιρρεπής στο δράμα και τον πανικό παρά στους χαμηλούς τόνους ενός ανθρώπου που προσπαθεί να διαπαιδαγωγήσει και να κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου σε μια ολόκληρη κοινωνία με όπλα του την αγάπη και τον πολιτισμό.

Δεν διάβασα τίποτα σήμερα για να δω πώς εξελίσσεται η ιστορία, ποιος έχει δίκιο και ποιος υπερβάλλει. Απ' τη στιγμή που οι τίτλοι των εφημερίδων και των ειδησεογραφικών sites κατονομάζουν εθνικότητα και δεν αναφέρουν απλώς για έναν 18χρονο μαθητή, είναι σαφές ότι η υπόθεση έχει ήδη κοινωνικά εκδικαστεί...

Κουράστηκα απ' τους ακαλλιέργητους ανθρώπους. Νομίζω ότι χρειαζόμαστε να διανύσουμε πολύ και δύσβατο δρόμο για να φτάσουμε ν' αποδεχόμαστε τη συνύπαρξη των παιδιών μας με αλλοδαπά - φτωχότερα συνήθως- παιδάκια και για να μην κατηγορούμε για όλα τα δεινά μας τους ξένους, τους οικονομικούς μετανάστες απ' τη μια και τους υπόλοιπους ευρωπαίους απ' την άλλη.

Είναι σημεία των καιρών άλλωστε, λόγω και των τελευταίων πολιτικών εξελίξεων να φταίνε όλοι οι άλλοι, αλλά ποτέ εμείς.

Tyrannosavros

Αν είσαι μεσήλικας, χήρος, χωρίς παιδιά, ζεις σε μια εργατική, φτωχική περιοχή της Αγγλίας, πίνεις απ’ το πρωί ως το βράδυ, φέρεσαι άσχημα στους πάντες και φτάνεις να σκοτώσεις απ’ τα νεύρα σου τον πιο αγαπημένο σου φίλο, τότε μάλλον είσαι ένας τελειωμένος άνθρωπος.

Ο Τζόζεφ που στην αρχή της ταινίας είναι όλα τα παραπάνω, κατορθώνει να τραβήξει το βλέμμα του θεατή πάνω του με συμπάθεια ή περιέργεια∙ πάντως όχι με αποστροφή για την αδικαιολόγητη βία που σκορπάει στο πέρασμα του.

Αυτό που δεν μπορεί να κάνει ο ίδιος για να βοηθήσει τον εαυτό του, το βρίσκει μέσω της Χάνα μιας γυναίκας που συνηθισμένη σε βίαιες συμπεριφορές, δεν του ανταποδίδει τα ίσα αλλά αντίθετα του φέρεται φιλικά και τρυφερά και φαίνεται να κερδίζει σιγά- σιγά μια θέση στο σύμπαν του.

Όταν δε, έρχεται αντιμέτωπος με την σκληρή αλήθεια που επιμελώς κρύβει η Χάνα για την προσωπική της ζωή, χωρίς να το καταλαβαίνει μετατρέπεται σταδιακά στον φύλακα άγγελο αυτής της τρομοκρατημένης γυναίκας. Η αποκάλυψη απ’ την συνειδητοποίηση των συναισθημάτων του τον κατακλύζει και τον ξυπνά από μια μεγάλη χρονική περίοδο που έζησε βυθισμένος στη θλίψη και την παραίτηση.

Η τελευταία του βιαιότητα πριν αποχαιρετήσει τον παλιό κακό εαυτό του είναι να εκδικηθεί για τον τραυματισμό (ψυχικό και σωματικό) ενός μικρού γειτονόπουλου που όπως ο ίδιος ομολογεί ήταν το μόνο πλάσμα που του χαμογέλαγε και του μιλούσε σ’ αυτήν τη σκοτεινή περίοδο της ζωής του.

Στο τέλος της ταινίας ο Τζόζεφ είναι ένας διαφορετικός άνθρωπος. Όχι ψεύτικα καλός όπως θα ήταν σε μια mainstream αμερικανική ταινία με αναμενόμενο happy end αλλά σε πιο ρεαλιστικό επίπεδο.

Η λιτή σκηνοθετική αφήγηση του Paddy Considine είναι ένα παράδειγμα του ότι αυτό που κάνουν κάτι μικρές ευρωπαϊκές παραγωγές δεν μπορεί να το ονειρευτεί ο αμερικανικός κινηματογράφος ούτε όταν βρίσκεται στα χάι του(sic) όσο κι αν αυτό ακούγεται σαν κλισέ. Είναι θέμα διαφορετικής κουλτούρας τελικά…

Χωρίς περιττές λεπτομέρειες, η ταινία μπαίνει εξαρχής στην ουσία αυτού που θέλει να πει. Δεν υπονοεί και δεν αφήνει περιθώρια για άλλου τύπου αναγνώσεις. Ο Considine δεν τρέφει ψευδαισθήσεις, δεν ωραιοποιεί, δεν προσπαθεί να περάσει υπογείως στον θεατή κανένα μήνυμα. Έχει ωστόσο την ανάγκη να δώσει μια πιο αισιόδοξη προοπτική – μέσα στο ανθρωπίνως εφικτό βέβαια- κι αυτό κάνει τελικά μέσα απ’ την δραματική κορύφωση των τελευταίων σκηνών.

Εξαιρετικό το πρωταγωνιστικό δίδυμο των Peter Mullan και Olivia Colman.

Μοναδικό μελανό σημείο της ταινίας ο τίτλος της που παραπέμπει σε άλλου τύπου κινηματογράφου και πιθανόν να μην λειτουργήσει ελκυστικά για τους θεατές.

ΑΛΠΕΙΣ

-Θα μείνει στην ιστορία του κινηματογράφου αυτή η ταινία;

-Ποια σου άρεσε περισσότερο, αυτή ή ο "Κυνόδοντας"¨;

-Εξαιρετική σκηνοθεσία.

-Αυτό το μονότονο παίξιμο κουράζει.

Μόλις διάβασες κάποιες απ' τις ατάκες που εκφράζουν προβληματισμό μετά το τέλος της αβαν πρεμιέρ των "Άλπεων" χθες το βράδυ.

Ο κινηματογράφος ασφυκτικά γεμάτος. Μετά βίας βρίσκουμε δυο θέσεις στο πλάι. Ωστόσο, μετά το διάλειμμα παρατηρώ κάποιες λίγες απώλειες. Δεν άντεξαν ως το τέλος, σκέφτομαι.

Στέκω αμήχανη γύρω από μια σωστή (sic), με κινηματογραφικούς όρους κριτική αποτίμηση της ταινίας. Δεν είμαι ειδικός του κινηματογράφου, έχω χάσει πολλά μεγάλα αριστουργήματα από καταβολής του, έχω δει και αρκετά blockbusters αλλά θεωρώ ότι ανήκω στο ψαγμένο κοινό. Δεν λέω όχι στο να δοκιμάσω να δω τα πάντα.

Θυμάμαι στον "Κυνόδοντα" είχα πάει με μεγάλες προσδοκίες κι έφυγα απογοητευμένη. Είχε στα χέρια του ένα δυνατό θέμα και το άφησε να ξεφουσκώσει. Εμένα κάπως με "ξενέρωσε". Ίσως επειδή και το θέμα του εγκλωβισμού και της πάσης φύσεως φυλάκισης δεν μου πάει καθόλου ιδιοσυγκρασιακά.

Όμως, οφείλω να αναγνωρίσω ότι ο Λάνθιμος γράφει την δική του προσωπική ιστορία στη μεγάλη οθόνη. Ανοίγω παρένθεση γιατί πρέπει ν' αναφέρω και τη θεατρική του σκηνοθεσία πέρυσι στον "Πλατόνοφ" του Τσέχωφ. Εδώ θα είμαι απόλυτη γιατί μπορώ να υποστηρίξω περισσότερο τη γνώμη μου έχοντας σχέση με το θέατρο. Το σανίδι τον πετάει έξω. Κλείνω παρένθεση κι εξακολουθώ για τα χθεσινά:

Οι "Άλπεις" είναι τρομακτικές και προκαλούν δέος, όπως ακριβώς και η συνονόματη τους οροσειρά. Έχουν ατμόσφαιρα νεκροτομείου. Ο φωτισμός είναι εκπληκτικός, οι λήψεις μεγαλειώδεις, οι λεπτομέρειες απολύτως προσεγμένες. Τα τονίζω αυτά γιατί αποκτούν μεγαλύτερη σημασία αν αντιληφθεί κανείς ότι το μπάτζετ του Λάνθιμου δεν είναι απεριόριστο. Το να μιλάνε δυο άνθρωποι κι η κάμερα να εστιάζει στο καλαμάκι με το οποίο ρουφάει τον καφέ του ο ένας, έχει μια τεχνική και καλλιτεχνική ιδιαιτερότητα. Το να εστιάζεις στα χέρια που ανταλλάσσουν χειραψία, επίσης. Ο Λάνθιμος χειρίζεται μ' επιδεξιότητα τα εξωλεκτικά σήματα επικοινωνίας.

Οι χαρακτήρες που υποδύονται οι ηθοποιοί του μιλάνε σαν αυτόματα. Ρομποτάκια που λένε τέρατα χωρίς καμιά συναισθηματική απόχρωση στη φωνή. Αυτό μπορεί είτε να σ' εκνευρίσει εντελώς είτε να σε καθηλώσει ή ακόμη και να το συνηθίσεις οπότε να σταματήσεις να το προσέχεις. Θα τολμήσω να πω μάλιστα ότι αν σωστά μαντεύω, ο Λάνθιμος ενδιαφέρεται ελάχιστα για τον προφορικό λόγο κι επικεντρώνεται στο βλέμμα ή στην κίνηση ή σε ό, τι άλλο.

Δεν θα εκπλαγώ αν στο μέλλον κάνει ταινία με ελάχιστο ή καθόλου λόγο.

Ο Λάνθιμος έχει ένα δικό του χιούμορ. Έξυπνο χιούμορ που δύσκολα εντοπίζεται σε μια επιπόλαιη ανάγνωση. Θα σου δώσω ένα παράδειγμα:

Βλέπουμε μια αίθουσα χορού για ερασιτέχνες χορευτές μέσης ηλικίας (έχουν τον χορό σαν χόμπυ, παρακολουθούν μαθήματα σε σχολή και πάνε να χορέψουν μια φορά την εβδομάδα ή τον μήνα σε κάποιον χώρο). Ένα ζευγάρι μας τραβάει την προσοχή. Αυτός μικροκαμωμένος γύρω στα 60, η ντάμα του πολύ ψηλότερη κι ο ορισμός της νταρντάνας. Ανεβαίνουν στην πίστα και στροβιλίζονται. Το κοινό γελάει. Γιατί γελάει; Τι του φαίνεται αστείο; κοροϊδεύει το αταίριαστο οπτικά ζευγάρι ή επειδή όταν προβάλλεται ωμή κι αφτιασίδωτη η πραγματικότητα, το γέλιο προκύπτει από αμηχανία;

Στο mainstream σινεμά, η παραπάνω σκηνή θα είχε ντυθεί με το γνωστό παραμύθι που αρέσει σε όλους μας. Οι πρωταγωνιστές θα ήταν παραπάνω από ευπαρουσίαστοι, απόλυτα ταιριαστοί και με διάχυτο τον ερωτισμό που θα συνυπήρχε αρμονικά με το παθιασμένο και πολλά υποσχόμενο ταγκό που χόρευαν.

Ο Λάνθιμος τολμά και πετάει το παραμύθι στα σκουπίδια. Με άλλα λόγια, μέσα από την ψευδαίσθηση που προκαλεί η τέχνη, τσαλακώνει την ίδια την ψευδαίσθηση. Μαγικό!

Όσον αφορά στο θέμα των "Άλπεων", δεν θα μιλήσω για την πρωτοτυπία του αλλά για την "παρέκκλιση"του απ' τη λογική. Ακόμα περισσότερο, γιατί αυτή η σεναριακή παρέκκλιση είναι αποδεκτή ως το απολύτως φυσιολογικό απ' αυτούς που ακούνε την πρόταση των μελών της ομάδας των Άλπεων.

Last but not least που λένε κι οι Αγγλοσάξωνες, ακόμα και να δεις την ταινία και να μην σου αρέσει καθόλου, δεν είναι δυνατόν να μην σου κινήσει το ενδιαφέρον η εκφραστικότητα της Αγγελικής Παπούλια. Χωρίς υπερβολές, το πιο κινηματογραφικό πρόσωπο της εγχώριας παραγωγής μας.

Περισσότερα επί της μεγάλης οθόνης...

Τα στερνά τιμούν τα πρώτα

[...] θα δυνηθήτε όμως, ομονοούντες, να παρέξητε και μίαν οιανδήποτε χτηστήν διοίκησιν εις τον λαό της Ελλάδος; Θ' αρκεσθήτε άρα γε εις την ικανοποίησιν του μεγάλου ομαδικού σκοπού σας; ή θα κατατριβήτε εις την διχόνοιαν των ατομικών ματαιοτήτων; Αυτήν την στιγμήν είσθε όλοι ηνωμένοι εις μίαν κυβέρνησιν. Παρά τούτο, ο κομματικός εκτραχηλισμός είναι πρωτοφανής. Παύσεις των αξίων υπαλλήλων. Διορισμός εις τας κενουμένας θέσεις των ανικάνων κομματικών πελατών σας. Διαφθορά του στρατεύματος δια της μεθόδου της προαγωγής των "ημετέρων". Διασπάθισις του δημοσίου χρήματος προς ικανοποίησιν και άγρευσιν ψηφοφόρων. Συστηματικός παραμερισμός εκ των δημοσίων πραγμάτων κάθε ηθικού προσώπου, όπερ- καθ' ο ηθικόν- αρνείται να δεχθή την κομματικήν υποτέλειαν.[...] Και φρίττω αναλογιζόμενος την εποχήν, ότε εν μόνον κόμμα θα κυβερνά, τα δε έτερα τρία θ' αντιπολιτεύωνται. Ποία η δημιουργική εργασία μιας κυβερνήσεως, όταν σκοπός της είναι πως να διαιωνίσει την πάση θυσία παραμονήν της εις την αρχήν, δια παντός είδους παροχών εις τους φίλους; Και ποίον πνεύμα θα επιστεγάση τα τυχόν αγαθά έργα της, ενώπιον των εμπαθών επιθέσεων των αντιπάλων της; [...]

Μ. Καραγάτση: "Τα στερνά του Μίχαλου". Εστία 1949.

Νομίζω τα λόγια είναι περιττά ως προς τι μας θυμίζει το παραπάνω απόσπασμα γραμμένο 62 χρόνια πριν κι αναφερόμενο στα γεγονότα της 3ης Σεπτεμβρίου του 1843.

Ο Καραγάτσης, στην τριλογία του ("Ο Κοτζάμπασης του Καστρόπυργου", "Αίμα χαμένο και κερδισμένο" και "Τα στερνά του Μίχαλου") σκιαγραφεί με αξιοζήλευτη συγγραφική δεξιοτεχνία το πορτρέτο του Μίχαλου Ρούση, ενός φωτισμένου κοτζάμπαση που απ' το 1821 ως το 1856 αναζητά την ταυτότητα του μέσα απ' την επανάσταση του έθνους, τον διχασμό που ακολούθησε και τα πρώτα χρόνια της ελεύθερης Ελλάδας.

Ο Καραγάτσης δεν "χαϊδεύει" τον ήρωα του. Απεναντίας, χρησιμοποιώντας όλα τα ιστορικά και πολιτικά γεγονότα της εποχής (που σοκάρουν ως προς την αναλογία τους με τη σημερινή πολιτική, οικονομική και κοινωνική κατάσταση) δημιουργεί μια ιστορία που υφαίνεται παράλληλα με τους αγώνες ενός λαού να βρει την ελευθερία του και να συγκροτήσει ένα οργανωμένο κράτος...

Ο Μίχαλος Ρούσης μαθαίνει μέσα απ' τα σφάλματά του. Κάποια λάθη του δίνει η ίδια η ζωή την ευκαιρία να τα ξεπληρώσει εγκαίρως. Για κάποια άλλα, τιμωρείται.

Ο Καραγάτσης δεν είναι διόλου μεταφυσικός. Πλάθει έναν ήρωα που "βρίσκει το φως του" μέσα από μιαν οδυνηρή προσωπική διαδρομή. Αλαζόνας και κυνηγός της ευδαιμονίας στη νιότη του, θα συναντήσει τη σοφία και την ορθή κρίση στη δύση της ζωής του έχοντας πάρει το μάθημα του. Σ' αυτήν τη ζωή κι όχι στην άλλη...

Kafka Zone στις Νύχτες Πρεμιέρας

Η καλή μέρα απ’ το πρωί φαίνεται. Έτσι και οι φετεινές νύχτες πρεμιέρας που ολοκληρώνονται την Κυριακή 25/9, έδειξαν απ’ την αρχή το καλό τους πρόσωπο. Η εναρκτήρια ταινία «The artist» για την οποία θ’ αφιερώσω ένα ξεχωριστό ποστ σε κάποια άλλη χρονική στιγμή, ήταν με δυο λόγια καταπληκτική. Φόρος τιμής στην ιστορία του κινηματογράφου, συγκίνηση, υψηλή αισθητική συγκέντρωσε πλήθος χειροκροτημάτων και την γενική απορία γιατί να χάσει απ’ το αμφιλεγόμενο «Δέντρο της ζωής» τον Χρυσό Φοίνικα και μάλιστα στην έδρα της…

Μέσα στις τόσες ταινίες που έχουν προγραμματιστεί σ’ αυτές τις 12 μέρες του φεστιβάλ είναι αδύνατο για προφανείς λόγους να τις δει κανείς όλες. Επιπλέον, απέκλεισα ταινίες που σίγουρα θα βγουν στις αίθουσες τους επόμενους μήνες καθώς κι αυτές που παίχτηκαν σε κινηματογράφους μακρύτερα απ’ το κέντρο (Δαναός1 & 2) και για τους οποίους δεν υπήρχε ηλεκτρονικό σύστημα αγοράς εισιτηρίων. Αυτό με τα εισιτήρια νομίζω ότι πρέπει να το κοιτάξουν καλύτερα οι διοργανωτές γιατί το υπάρχον ωράριο στα σημεία προπώλησης δεν εξυπηρετεί καθόλου τους εργαζόμενους.

Στο δια ταύτα λοιπόν, επέλεξα να δω ένα μέρος απ’ το αφιέρωμα στον Κάφκα, το λεγόμενο Kafka Zone το οποίο δημιουργήθηκε με αφορμή την έκθεση «Investigations of a Dog» που οργανώνεται απ’ το ίδρυμα ΔΕΣΤΕ

Πρώτη ταινία ήταν η «Δίκη» σκηνοθετημένη από έναν κινηματογραφικό θρύλο, τον Όρσον Ουέλς το 1962.

Όσοι έχουν διαβάσει το ομώνυμο μυθιστόρημα του Κάφκα που στηλιτεύει κάθε μορφή εξουσίας (πάντα επίκαιρο) ή όσοι έχουν υπόψιν τους κάτι από ατμόσφαιρα Κάφκα θα συμφωνήσουν ότι η εξπρεσιονιστική τεχνική σκηνοθεσίας του Ουέλς, τα ασπρόμαυρα εντυπωσιακά πλάνα, η υποβλητική μουσική και η ανεπανάληπτη ερμηνεία του Πέρκινς στοιχειοθετούν μια ταινία σταθμό στην ιστορία του κινηματογράφου. Άξιο αναφοράς το ότι ο ίδιος ο Ουέλς θεωρούσε αυτήν κι όχι τον «πολίτη Κέιν» την καλύτερη ταινία του.

Δεν ήξερα ότι το έργο του Κάφκα έχει εμπνεύσει αρκετούς δημιουργούς ταινιών animation. Όσοι είστε φίλοι ή/και αναγνώστες, θα έχετε προσέξει ότι το παρόν blog είναι φιλικό προς τα κινούμενα σχέδια και τα comics.

Στη χτεσινή προβολή (ημέρα αφιερώματος στον Κάφκα στον κιν/φο Άστορ), την τιμητική τους είχαν 6 ταινιάκια κινουμένων σχεδίων Καφκικής έμπνευσης.

Προβλήθηκε αρχικά η τριλογία: «Rider on the Bucket», «The Chamber Stork» και «The Country Doctor» (τιμήθηκε με Αργυρή άρκτο για ταινία μικρού μήκους στο φεστιβάλ Βερολίνου του 1996) της Φινλανδής Καταρίνα Λίκβιστ.

Το εντυπωσιακό με τη Λίκβιστ είναι ότι χρησιμοποιεί στις ταινίες τις μαριονέτες που κατασκευάζει η ίδια και που τις εντάσσει εντυπωσιακά μέσα στο περιβάλλον των ταινιών της. Στο «The Country Doctor» μάλιστα μεταφέρει τη δράση στο κατεστραμμένο απ’ τον πόλεμο Σαράγιεβο δίνοντας –πέρα απ’ το στοιχείο του animation- και μια άλλη διάσταση στην ιστορία του Κάφκα.

Το «The Country doctor» φαίνεται ότι είχε την τιμητική του χθες αφού το είδαμε και δια χειρός Κότζι Γιαμαμούρα με τίτλο «Inaka Isha» Ο ιάπωνας σκηνοθέτης παίρνει αφορμή απ’ την ιστορία του Κάφκα και δημιουργεί ένα εκπληκτικής αισθητικής φιλμάκι που μέσα στα 20 περίπου λεπτά που διήρκεσε κατάφερε να συγκινήσει και να εντυπωσιάσει για το σκίτσο του.

Στη συνέχεια τη σκυτάλη παίρνουν Αμερική και Καναδάς με τον αμερικανό Τομ Γκίμπονς να δημιουργεί μια μεταμοντέρνα, φουτουριστική πόλη στο «Hunger Artist κερδίζοντας το βραβείο κοινού στο Φεστιβάλ του Σλάμντανς και συγκινώντας με την all time classic ιστορία του πάλαι ποτέ διάσημου καλλιτέχνη που τώρα σαπίζει αργά στο κλουβί του.

Η πασίγνωστη «Μεταμόρφωση» του κυρίου Σάμσα σε ζωύφιο της Καρολάιν Λιφ, ήταν επίσης πολύ ενδιαφέρουσα για το σκίτσο και τον τρόπο που αυτό εξελισσόταν μέσα στο λευκό περιβάλλον του και τέλος το «The Man Who Waited» καναδικής παραγωγής ήταν η πιο πρόσφατη ταινία που προβλήθηκε (παραγωγής 2006) αποδεικνύοντας ότι ο Κάφκα εξακολουθεί να εμπνέει τους δημιουργούς κινουμένων σχεδίων και να τους ιντριγκάρει να μεταφέρουν την υποβλητική ατμόσφαιρα των παραβολών του στη μεγάλη οθόνη.

Περισσότερα εδώ