Κυριακή, Ιουλίου 16, 2006

ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΙ ΥΒΡΙΣ

Αν η τέχνη μπορεί να προσφέρει κάτι στη φυλή των ανθρώπων, είναι η υπενθύμιση της τραγικής τους μοίρας. Πώς ενώ είναι φτιαγμένοι για τα μεγάλα, είναι ταυτόχρονα πάντα δέσμιοι της ασημαντότητας τους μέσα στο Θεϊκό σύμπαν. Η τέχνη- κι αυτή φτιαγμένη από ανθρώπους στο ζενίθ της μεγαλοσύνης τους-, φέρει σαν μνήμη τη θλιβερή διαπίστωση της ανθρώπινης ποταπότητας και μικρότητας που μεγαλώνει στο πέρασμα του χρόνου χωρίς καθόλου να έχει παραδειγματιστεί απ’ τις συντριβές και τις τιμωρίες του παρελθόντος.


Με αφορμή τα όσα θλιβερά λαμβάνουν χώρα στην όχι και τόσο μακρινή μας Μέση Ανατολή, δεν μπορώ να μην σκεφτώ πόσο τραγικά επίκαιρο είναι το αρχαίο αττικό δράμα και πόσο σατανική η σύμπτωση να περιλαμβάνονται στο φετινό φεστιβάλ Επιδαύρου δύο αντι-πολεμικές τραγωδίες, οι Πέρσες του Αισχύλου και οι Ικέτιδες του Ευριπίδη.

ΔΑΡΕΙΟΣ
Λοιπόν γι’ αυτό όσες συμφορές εφέραν,
πιο λίγες δεν πληρώνουν, όμως κι άλλες
τους μέλλεται να πάθουν, μήτε ακόμη
φάνηκε του κακού το βάθος, μα ολοένα
φουσκώνει γιατί θα’ ναι τόσο το αίμα
που θα χυθεί κι ο φόνος απ’ τη λόγχη
των Δωριέων στων Πλαταιών τη χώρα,
που των νεκρών οι στοίβες ως την τρίτη
γενιά θα λεν στα μάτια των ανθρώπων
δίχως φωνή, πως ο θνητός δεν πρέπει
πέρα απ’ το μέτρο να’ χει περηφάνια.
γιατί η αλαζονεία όταν μεστώσει.
καρπίζει του χαμού το στάχυ, απ’ όπου
πολύκλαυτους καρπούς τρυγάει. Τέτοια
την πλερωμή τους βλέποντας για τούτα,
πάντοτε να θυμάστε την Ελλάδα
και την Αθήνα, και ποτέ κανένας
να μην καταφρονάει της δικιάς του
μοίρας τα δώρα, μη, ποθώντας άλλα,
σκορπίσει τα’ αγαθά του. Στέκει ο Δίας
βαρύς δικαιοκρίτης από πάνω
και τη μεγάλη υπεροψία τσακίζει

(Αισχύλου, Πέρσες. Μετ.: Τάσου Ρούσσος)

ΘΗΣΕΑΣ
[…]Όμως μετά, όταν όλους τους Αργείους
στον πόλεμο οδηγούσες, αν και οι μάντεις
προφήτευαν το μέλλον, εσύ διόλου
δεν τους λογάριασες και καταφρόνια
δείχνοντας στους θεούς, έχεις βυθίσει
την πόλη στο χαμό. Σε παρασύραν
οι νέοι, που για αξιώματα διψώντας,
ανέμυαλους πολέμους ξεσηκώνουν
και τους πολίτες αφανίζουν. Ο ένας
στρατηγός για να γίνει, ο άλλος πάλι
για να κομπάζει δύναμη αποκτώντας,
για να μαζέψει πλούτη ο τρίτος, δίχως
να νοιάζεται αν μ’ αυτόν τον τρόπο
πάσχει ο λαός. Γιατί οι πολίτες είναι
σε τρεις μερίδες χωρισμένοι. Οι πλούσιοι
δεν ωφελούνε και γυρεύουν πάντα
περσότερα. Οι φτωχοί που καν δεν έχουν
το καθημερινό τους, φόβο φέρνουν
καθώς, ξεγελασμένοι από το φθόνο
και τους κακούς δημαγωγούς, σαΐτες
ρίχνουν πικρές στους πλούσιους. Η μεσαία
μερίδα από τις τρεις σώζει τις πόλεις,
φυλάγοντας της πολιτείας το νόμο,
[…]
νιώστε ποιες είναι, ανόητοι, των ανθρώπων
οι δυστυχίες. Αγώνας η ζωή μας.
Τώρα ευτυχούν αυτοί, κατόπι οι άλλοι
Κι ύστερα πάλι οι άλλοι. Μόνο η τύχη
είναι άστατη, γι αυτό και τη δοξάζει
ο δύστυχος σαν του’ ρθει η ευτυχία,
κι ο ευτυχισμένος από φόβο μήπως
τ’ αγέρι της χαράς τον παρατήσει
ψηλά την ανεβάζει.

(Ευριπίδη, Ικέτιδες. Μετ.: Τάσος Ρούσσος)

9 σχόλια:

THE_RETURN είπε...

Ωραίες και οι δυο τραγωδίες και επίκαιρες, όπως είπες, αγαπητή.

Αλλά πάντα είχα μια τρελλή αδυναμία στον "Προμηθέα Δεσμώτη" του Αισχύλου.

Ανταρσία ενάντια στο σύμπαν...Πάει η "ύβρις" περίπατο, καταπίπτουν όλα τα προσχήματα καθώς και το αρχετυπικό σαβουάρ βιβρ...:)

Αξίζει να θυμηθούμε και τους ήρωες της Ελληνικής Μυθολογίας.

Κατά συντριπτική πλειοψηφία ήταν ΥΒΡΙΣΤΕΣ!!! :) (και σε άμετρο βαθμό μάλιστα... πραγματικοί δεξιοτέχνες της Ύβρεως, από τον Ηρακλή μέχρι τον Οδυσσέα ...και...και...).

Χρήστος Φασούλας είπε...

Καλή και άγια η αρχαία τραγωδία, αλλά από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου με συνάρπαζε περισσότερο η κωμωδία. Και κυρίως ο Αριστοφάνης. Που είναι κι αυτός επίκαιρος. Παντού και πάντα...

NinaC είπε...

Μήπως εκτός από τις τραγωδίες (που τις έχουμε), βρήκατε χρόνο να αναζητήσετε το θεατρικό που σας έχω ζητήσει (που δεν το έχουμε)?

Μήπως? Ε? Μήπως λέω?

Χαρτοπόντικας είπε...

Ακούω τον αρχαίο λόγο και τον θαυμάζω. Αλλά δεν παύω νάμαι αδαής περί τα τραγικά. Δεν θα μπορούσες να μας λες λίγο και τι διαδραματίζεται;

Кроткая είπε...

και ολίγον από Αριστοφάνη, ναι... Ολίγον από Λυσιστράτη ή από Εκκλησιάζουσες;

Ολίγον από τον περί πολέμου μονόλογο της Λυσιστράτης, π.χ.;

Αλεπού είπε...

@the return
Συμφωνώ στα περί ύβρεως που λες. Άλλωστε, η τραγική ποίηση με το θέμα της ύβρεως ασχολείται
@christos fasoulas
Αγαπητέ Χρήστο,
περί ορέξεως... Σοβαρά πάντως κι εμένα μ' αρέσει ο Αριστοφάνης, αν και σαν ιδιοσυγκρασία έχω μια ροπή προς το τραγικό.
@composition doll
Ήδη κάνουμε ενέργειες για λογαριασμό σας madame. Δείτε και το mail σας
@χαρτοπόντικας
Χμ! Στους Πέρσες, φτάνει η είδηση στη βασίλισσα Άτοσσα ότι ο στρατός υπέστη ήττα από τους Έλληνες λόγω της αλαζονείας και της ύβρεως του Ξέρξη να θελήσει να "δαμάσει" τη θάλασσα, αγνοώντας τα θεϊκά και φυσικά στοιχεία. Εδώ, μιλάει το φάντασμα του πατέρα του Δαρείου.
Στις Ικέτιδες, μετά τον πόλεμο Θήβας και Άργους( με υπαιτιότητα του Άργους), ο Κρέοντας βασιλιάς της Θήβας αρνείται να παραδώσει τους νεκρούς Αργίτες στους συμπατριώτες τους για ταφή. Οι μητέρες των σκοτωμένων με επικεφαλής τον βασιλιά Άδραστο ζητούν τη μεσολάβηση του βασιλιά της Αθήνας Θησέα και την εκ μέρους του απονομή δικαιοσύνης.

ΟK now ποντίκιους?
@Krotkaya
Με ξεθέωσε ο προηγούμενος και σου στέλνω απλώς ένα φιλάκι.

markos-the-gnostic είπε...

Πράγματι ο Προμηθέας Δεσμώτης είναι μια εξαίρεση, αλλά κι εκεί βρίσκεται ένας συμβιβασμός.
Όσο για τους ήρωες, δεν είναι ήρωες επειδή είναι υβριστές, αλλά αντίθετα επειδή προσφέρουν εξαντλώντας όλες τους τις δυνατότητες. Τόσο στην τραγωδία όσο και στη μυθολογία, όποιος περνά τα όρια της ύβρεως, οπωσδήποτε το πληρώνει, γιατί όλα λειτουργούν σε μια νομοτέλεια, πέραν των ανθρώπων, ακόμη και πέραν των θεών.
Η ελληνική σκέψη είναι η πεμπτουσία του μέτρου δηλαδή του σεβασμού του άλλου, της φύσης, των νόμων και των θεσμών.

Ανώνυμος είπε...

That's a great story. Waiting for more. Kb toys discount coupon Cadillac srx burning smell paintballing winsford Vietnam soccer http://www.business-liability-insurance.info/Colorado-paintball.html Viewloader paintball 11truck bench seat covers Laptops blackpool Lazer hair removal seattle Asian fever24 florida goverment medical malpractice Lcd articulating wall mounts Australian personal use stationery Free computer paper samples

Ανώνυμος είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από έναν διαχειριστή ιστολογίου.