«Je t' oublierai tous le jours» - «Θα σε ξεχνάω κάθε μέρα»

Μπορεί να μην έχετε ακούσει ποτέ τον Ayappa Paniker, Ινδό ποιητή. Κι εγώ για να είμαι ειλικρινής μέσα απ’ τον Βασίλη Αλεξάκη τον έμαθα και το θαυμάσιο βιβλίο του «Je t’ oublierai tous les jours».
Ο λόγος που τον αναφέρω σήμερα είναι γιατί αφενός θέλω να μιλήσω για το πολύ αισθαντικό βιβλίο του Αλεξάκη και αφετέρου για την πατρότητα της φράσης του τίτλου αυτού του βιβλίου.

Αρχίζω απ’ το δεύτερο:
Οι δυο άντρες (ο Paniker κι ο Αλεξάκης), γνωρίστηκαν σε κάποιο διεθνές συνέδριο συγγραφέων στο Λουξεμβούργο.
Παραθέτω το απόσπασμα της συνάντησης τους έτσι όπως το αφηγείται ο Αλεξάκης στο βιβλίο του σε πρόχειρη μετάφραση μου:

[...]Συμμετείχαμε στην ίδια συζήτηση σχετικά με τις πολυπολιτισμικές κοινωνίες. Καθόμασταν δίπλα- δίπλα κατά τη διάρκεια του πρωινού. Είναι ένας ηλικιωμένος άντρας με ανάστημα και χέρια μικρού αγοριού. Θα μπορούσε να τον περάσει κανείς γι’ Αφρικανό, έτσι που το δέρμα του είναι σκουρόχρωμο και το χαμόγελο του εκτυφλωτικό. Πώς φτάσαμε άραγε να μιλάμε για γυναίκες; Θυμήθηκε έναν μεγάλο έρωτα που έζησε πριν από χρόνια.
«Τέλειωσε θλιβερά», μου είπε. Εκείνη «έφυγε» λέγοντας μου «Πρέπει να με ξεχάσεις».
Το χαμόγελο έσβησε απ’ τα χείλη του, η ματιά του διαπέρασε το ανέγγιχτο πιάτο που είχε μπροστά του. Ήμουν σίγουρος ότι δεν θα είχε τίποτα να προσθέσει γ’ αυτήν τη δραματική ιστορία αν δεν είχα τη φαεινή ιδέα να του θέσω την ακόλουθη ερώτηση:
«Κι εσύ, τι της απάντησες;
«Της είπα: « Θα σε ξεχνάω κάθε μέρα», πρόσθεσε με σβησμένη φωνή.

Σημείωσα αυτή τη φράση στη μνήμη μου, σαν να ήξερα ήδη ότι θα την χρειαζόμουνα κάποια μέρα.[...]

Ο Αλεξάκης έγραψε αυτό το βιβλίο μιλώντας για τη μητέρα του ή πιο σωστά μιλώντας στη μητέρα του.
Ο συγγραφέας κάθεται μια μέρα να γευματίσει σ’ ένα εστιατόριο όταν ξαφνικά έρχεται αντιμέτωπος με το όραμα της πεθαμένης από δεκαετίας μητέρας του. Με αφορμή αυτό το επεισόδιο ο Αλεξάκης γράφει όλο το βιβλίο σαν να της γράφει γράμμα ή καλύτερα σαν να της μιλάει συνέχεια. Κι έτσι κάνει αναδρομή στα παιδικά του χρόνια, στη Σαντορίνη των αλλοτινών διακοπών τους, στην εφηβεία του, στο Παρίσι των νεανικών του χρόνων και στην εγκατάσταση του εκεί, στα σπίτια που μεγάλωσε, στα παιδιά του, στα βιβλία του, στην Τήνο που μένει τα καλοκαίρια. Μιλάει ακόμα στη μητέρα του για όλα αυτά που εκείνη δεν πρόλαβε να δει και να ζήσει και της περιγράφει την αλλαγή του αιώνα, τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας, την αντικατάσταση της δραχμής απ’ τα ευρώ, την επίθεση στους Δίδυμους Πύργους, τη νίκη της Εθνικής στο ποδόσφαιρο κά.
Με χιούμορ, τρυφερότητα και συγκίνηση πηγαινοέρχεται απ’ το παρελθόν στο παρόν προσπαθώντας να διατηρήσει στη μνήμη του ζωντανή την παρουσία της μητέρας του, αποκαλύπτοντας έτσι ότι η απώλεια αυτού που μας έφερε στη ζωή είναι βίαιος αποχωρισμός, δύσκολος να τον επεξεργαστούμε πάντα με τη λογική μας.
Στο τελευταίο όμως κεφάλαιο του βιβλίου, ο συγγραφέας επιχειρεί μια πρωτότυπη αντιστροφή. Η ίδια η μητέρα που έχει στοιχειώσει την καρδιά και το μυαλό του γιου της, του απευθύνει ένα τελευταίο «γράμμα» σε μια προσπάθεια να τον συμφιλιώσει με το νομοτελειακό αντίο που οφείλουν κάποτε να λένε τα παιδιά στους γονείς τους. Η ίδια θα του προτείνει να απογαλακτιστεί πια και να την ξεχάσει. «Θα σε ξεχνάω κάθε μέρα» της απαντάει, σαν τη μουσική από μια φυσαρμόνικα που κάποιος έπαιζε στο κατάστρωμα ενός πλοίου και που ακόμα κι όταν σταμάτησε, έμεινε ο απόηχος της ζωντανός να συντροφεύει την απεραντοσύνη της θάλασσας και τα χιλιάδες χρώματα τ’ ουρανού που στέκονται εκεί αιώνια κόντρα στη δική μας θνητότητα.

Το βιβλίο στα γαλλικά κυκλοφορεί απ’ τις εκδόσεις Folio και στα ελληνικά απ’ τις εκδόσεις Εξάντας με τίτλο «Θα σε ξεχνάω κάθε μέρα».