To sin or not to sin?

Η Krotkaya έκανε την πρόσκληση και ανταποκρίνομαι άμεσα:

Το θέμα είναι σε πόσα απ' τα θανάσιμα αμαρτήματα έχω υποπέσει. Προτού βέβαια απαντήσω, να διευκρινίσω ότι ο Πάπας Γρηγόριος ο Α' κατάρτισε τη λίστα με τα αμαρτήματα κατά τη διάρκεια της θητεία του (590-604 μ.Χ.) πολύ παλιά δηλαδή, οπότε για να έχω κι ένα ελαφρυντικό αυτή η λίστα είναι πια πολύ passée.

Μετά απ' την αναγκαστική λοιπόν διευκρίνηση, ιδού:

• Λαγνεία (luxuria)

Ναι, γιατί να το κρύψωμεν άλλωστε...
• Λαιμαργία (gula)

Ναι. Τι θα ήταν η ζωή χωρίς τις μικρές, αμαρτωλές απολαύσεις της;
• Aπληστία (avaritia)

Ναι αν και πολλές φορές η φωνή της λογικής με έχει λογοκρίνει
• Oκνηρία (acedia)

Ναι και χωρίς τύψεις. Λατρεύω το τεμπελιό χωρίς όρια!

• Oργή (ira )

Ναι και συχνά
• Ζήλεια (invidia)

Ναι (με την καλή έννοια, δηλαδή ζήλεια όχι φθόνος)

• Αλαζονεία (superbia)
Ναιιιιιιι - ε, καλά κανείς δεν είναι τέλειος...

Ξέρω, ξέρω: η Κόλαση με περιμένει με ανοιχτές αγκάλες...

Προσκαλώ στο καζάνι: Renata, ellinida, vita mi barouak, an-lu, stefy.

Το Μανιφέστο των blogs

Με αφορμή τις νέες νομοθετικές αλλαγές στη χρήση των blogs που προωθεί η κυβέρνηση,
αναδημοσιεύω απ' το metablogging.

1. Τα blogs είναι διάλογος - ελεύθερος ανεμπόδιστος διάλογος ανάμεσα σε πολίτες. 2. Τα blogs είναι μια πρόσκληση σε διάλογο, σε διαφωνία, και επικοινωνία.
3. Τα blogs δεν κέρδισαν το ενδιαφέρον της κοινωνίας επειδή λένε ψέματα ή συκοφαντούν. Το κέρδισαν επειδή η κοινωνία έχει ανάγκη από μια αυθεντική φωνή.
4. Τα blogs είναι το δικαίωμα του καθενός να εκφέρει την άποψή του. Δεν υπάρχουν “ενημερωτικά” και “μη ενημερωτικά” blogs. Μέσα από το διάλογο όλοι κάτι μαθαίνουμε.
5. Τα blogs δεν τα γράφουν επαγγελματίες - τα γράφουν πολίτες. Μπορεί να αξιοποιούν την όποια επαγγελματική τους εμπειρία, μπορεί και όχι.
6. Ο blogger δεν χρησιμοποιεί εθνικούς πόρους (όπως οι τηλεραδιοσυχνότητες), και συνεπώς δεν μπορεί να μπαίνει σε καλούπια ο τρόπος και το περιεχόμενο της έκφρασής του. O blogger αξιοποιεί το απεριόριστο μέγεθος του παγκόσμιου Δικτυακού ιστού για να εκφράσει και τη δική του άποψη.
7. Η Πολιτεία, τα Media, οι επιχειρήσεις, και όλοι οι θεσμοθετημένοι οργανισμοί της Ελληνικής κοινωνίας, αξίζει να παρακολουθούν τους bloggers και τον διάλογο τους. Ακόμα καλύτερο θα είναι να συμμετέχουν ισότιμα σε αυτόν το διάλογο. Θα μπορέσουν και οι ίδιοι να γίνουν σοφότεροι μαθαίνοντας την άποψη του απλού πολίτη, αντί να προσπαθούν να την περιορίσουν στα δικά τους καλούπια.
8. Το δικαίωμα του blogger να γράφει ελεύθερα την άποψή του είναι ιερό. Αν με αυτά που γράφει καταπατά συγκεκριμένες νομοθετικές διατάξεις, υπάρχουν νόμιμες διαδικασίες για την δίωξή του.
9. Στο βαθμό που δεν παραβιάζει με σαφή τρόπο διατάξεις του νόμου, η ανωνυμία είναι δικαίωμα του blogger.

Σχόλιο...

Η καθημερινότητα είναι κουραστική, ιδιαίτερα μάλιστα όταν η επικαιρότητα έτσι όπως έχει διαμορφωθεί σου προκαλεί είτε αποστροφή, είτε σε γεμίζει απελπισία.
Μετά την απέχθεια λοιπόν που μου έχουν προκαλέσει η γνωστή ιστορία με το περιβόητο DVD, το θέμα της ονομασίας της γειτονικής χώρας, οι αμερικανικές εκλογές, ο παπάς που προτρέπει το κυπριακό ποίμνιο του τι να ψηφίσει και μύρια άλλα, κοιτώ περιφρονητικά το γελοίο θέαμα του αμερικανού προέδρου που στην επίσκεψη του στη Λιβερία, χόρεψε παραδοσιακό αφρικανικό χορό γελώντας σαν να είναι όλος ο κόσμος ροζ, αγγελικά πλασμένος και στέκομαι με σεβασμό στο άψυχο κορμί του άτυχου γερμανού που τον έλιωσε ο σημερινός εκτροχιασμός του τραίνου στον Πειραιά. Ήταν- βλέπετε- άστεγος και κοιμόταν πίσω απ' τη μάντρα που γκρέμισε ο συρμός.
Αυτή η ζωή σε κάποιους χαμογελά και σε άλλους δείχνει πάντα ένα πολύ σκληρό πρόσωπο.
Κι επειδή τα δελτία και οι εφημερίδες θα τον αναφέρουν σαν μια απλή συνέπεια του εκτροχιασμού που θα μπορούσε να έχει και χειρότερη έκβαση, εγώ αποφασίζω σήμερα να του αφιερώσω αυτές τις λίγες γραμμές.

Ας είναι ελαφρύ το χώμα που θα τον σκεπάσει!

Διπλή πρόσκληση!

Σήμερα είχα την εξαιρετική τιμή να δεχτώ πρόσκληση εις διπλούν, απ' την Ellinida κι απ' τη Renata.
Κι επειδή από σατανική σύμπτωση ( ορκίζομαι ότι όντως πρόκειται για σύμπτωση) είχα δίπλα μου δυο βιβλία, το ένα πλάι στο άλλο, αποφάσισα να ανταποκριθώ στη διπλή πρόσκληση με διπλό κείμενο.
Η έτερη σατανική σύμπτωση είναι ότι και τα δύο είναι βιβλία ποίησης οπότε δεν μπορώ να αναρτήσω περιόδους κατά τους κανόνες του παιχνιδιού (στο ένα ποίημα δεν μπορώ δηλαδή, στο άλλο κάτι γίνεται).
Μια και λέω για κανόνες, τους παραθέτω κιόλας:

1. Πιάσε το βιβλίο που βρίσκεται πιο κοντά σε σένα.
2. Άνοιξε το βιβλίο στη σελίδα 123 (αν το βιβλίο διαθέτει λιγότερες από 123 σελίδες, άφησέ το και πήγαινε στο επόμενο κοντινότερο).
3. Βρες την πέμπτη περίοδο (=από τελεία σε τελεία, αν θυμάσαι) της σελίδας.
4. Ανάρτησε τις επόμενες τρεις περιόδους (δηλ. την έκτη, την έβδομη και την όγδοη*).
5. Ζήτα από πέντε ανθρώπους να κάνουν το ίδιο.

Λοιπόν:
Για την Ellinida

La misère
est dans le grand égout;
Dépouillons la livrée
Et la chemise et tout!
Que tout mon baiser couvre
Ta franche nudité...
Vraie ou fausse, se rouvre
Une virginité!

(οι 4 τελευταίοι στίχοι είναι στην 124, αλλά το ποίημα δεν χωρίζεται κανονικά σε περιόδους, οπότε το χώρισα κάπως συμβατικά...)

"Liberta" - Από τη συλλογή ποιημάτων του Tristan Corbière, "Les Amours jaunes"

Για την Renata

χάρτινα περιστέρια
πετούσαν μέσα
στο σκιερό περιστύλιο
των ανακτόρων
και το κάθε χτύπημα
του φτερού τους
ήταν και
το βαθύ βλέμμα
μιας κόρης
η πτώση μιας
πέτρας
μέσα στη θάλασσα
ή
υπόσχεση
της μακρινής
χαράς

(οι 3 τελευταίοι στίχοι είναι στη σελίδα 124, αλλά δεν μπορούσα να το κόψω απότομα. Το ποίημα συνεχίζεται, αλλά οι κανόνες, κανόνες...)

"Εδέησε να διέλθουν δάσος" απ' τη συλλογή "Ποιήματα" του Νίκου Εγγονόπουλου.

Ellinida, Renata, αν θέλετε μετάφραση του 1ου και το 2ο ολόκληρο, είμαι στη διάθεση σας!

Κι επειδή τους καλέσατε όλους κορίτσια, ας παίξει τώρα όποιος θέλει!

«Je t' oublierai tous le jours» - «Θα σε ξεχνάω κάθε μέρα»

Μπορεί να μην έχετε ακούσει ποτέ τον Ayappa Paniker, Ινδό ποιητή. Κι εγώ για να είμαι ειλικρινής μέσα απ’ τον Βασίλη Αλεξάκη τον έμαθα και το θαυμάσιο βιβλίο του «Je t’ oublierai tous les jours».
Ο λόγος που τον αναφέρω σήμερα είναι γιατί αφενός θέλω να μιλήσω για το πολύ αισθαντικό βιβλίο του Αλεξάκη και αφετέρου για την πατρότητα της φράσης του τίτλου αυτού του βιβλίου.

Αρχίζω απ’ το δεύτερο:
Οι δυο άντρες (ο Paniker κι ο Αλεξάκης), γνωρίστηκαν σε κάποιο διεθνές συνέδριο συγγραφέων στο Λουξεμβούργο.
Παραθέτω το απόσπασμα της συνάντησης τους έτσι όπως το αφηγείται ο Αλεξάκης στο βιβλίο του σε πρόχειρη μετάφραση μου:

[...]Συμμετείχαμε στην ίδια συζήτηση σχετικά με τις πολυπολιτισμικές κοινωνίες. Καθόμασταν δίπλα- δίπλα κατά τη διάρκεια του πρωινού. Είναι ένας ηλικιωμένος άντρας με ανάστημα και χέρια μικρού αγοριού. Θα μπορούσε να τον περάσει κανείς γι’ Αφρικανό, έτσι που το δέρμα του είναι σκουρόχρωμο και το χαμόγελο του εκτυφλωτικό. Πώς φτάσαμε άραγε να μιλάμε για γυναίκες; Θυμήθηκε έναν μεγάλο έρωτα που έζησε πριν από χρόνια.
«Τέλειωσε θλιβερά», μου είπε. Εκείνη «έφυγε» λέγοντας μου «Πρέπει να με ξεχάσεις».
Το χαμόγελο έσβησε απ’ τα χείλη του, η ματιά του διαπέρασε το ανέγγιχτο πιάτο που είχε μπροστά του. Ήμουν σίγουρος ότι δεν θα είχε τίποτα να προσθέσει γ’ αυτήν τη δραματική ιστορία αν δεν είχα τη φαεινή ιδέα να του θέσω την ακόλουθη ερώτηση:
«Κι εσύ, τι της απάντησες;
«Της είπα: « Θα σε ξεχνάω κάθε μέρα», πρόσθεσε με σβησμένη φωνή.

Σημείωσα αυτή τη φράση στη μνήμη μου, σαν να ήξερα ήδη ότι θα την χρειαζόμουνα κάποια μέρα.[...]

Ο Αλεξάκης έγραψε αυτό το βιβλίο μιλώντας για τη μητέρα του ή πιο σωστά μιλώντας στη μητέρα του.
Ο συγγραφέας κάθεται μια μέρα να γευματίσει σ’ ένα εστιατόριο όταν ξαφνικά έρχεται αντιμέτωπος με το όραμα της πεθαμένης από δεκαετίας μητέρας του. Με αφορμή αυτό το επεισόδιο ο Αλεξάκης γράφει όλο το βιβλίο σαν να της γράφει γράμμα ή καλύτερα σαν να της μιλάει συνέχεια. Κι έτσι κάνει αναδρομή στα παιδικά του χρόνια, στη Σαντορίνη των αλλοτινών διακοπών τους, στην εφηβεία του, στο Παρίσι των νεανικών του χρόνων και στην εγκατάσταση του εκεί, στα σπίτια που μεγάλωσε, στα παιδιά του, στα βιβλία του, στην Τήνο που μένει τα καλοκαίρια. Μιλάει ακόμα στη μητέρα του για όλα αυτά που εκείνη δεν πρόλαβε να δει και να ζήσει και της περιγράφει την αλλαγή του αιώνα, τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας, την αντικατάσταση της δραχμής απ’ τα ευρώ, την επίθεση στους Δίδυμους Πύργους, τη νίκη της Εθνικής στο ποδόσφαιρο κά.
Με χιούμορ, τρυφερότητα και συγκίνηση πηγαινοέρχεται απ’ το παρελθόν στο παρόν προσπαθώντας να διατηρήσει στη μνήμη του ζωντανή την παρουσία της μητέρας του, αποκαλύπτοντας έτσι ότι η απώλεια αυτού που μας έφερε στη ζωή είναι βίαιος αποχωρισμός, δύσκολος να τον επεξεργαστούμε πάντα με τη λογική μας.
Στο τελευταίο όμως κεφάλαιο του βιβλίου, ο συγγραφέας επιχειρεί μια πρωτότυπη αντιστροφή. Η ίδια η μητέρα που έχει στοιχειώσει την καρδιά και το μυαλό του γιου της, του απευθύνει ένα τελευταίο «γράμμα» σε μια προσπάθεια να τον συμφιλιώσει με το νομοτελειακό αντίο που οφείλουν κάποτε να λένε τα παιδιά στους γονείς τους. Η ίδια θα του προτείνει να απογαλακτιστεί πια και να την ξεχάσει. «Θα σε ξεχνάω κάθε μέρα» της απαντάει, σαν τη μουσική από μια φυσαρμόνικα που κάποιος έπαιζε στο κατάστρωμα ενός πλοίου και που ακόμα κι όταν σταμάτησε, έμεινε ο απόηχος της ζωντανός να συντροφεύει την απεραντοσύνη της θάλασσας και τα χιλιάδες χρώματα τ’ ουρανού που στέκονται εκεί αιώνια κόντρα στη δική μας θνητότητα.

Το βιβλίο στα γαλλικά κυκλοφορεί απ’ τις εκδόσεις Folio και στα ελληνικά απ’ τις εκδόσεις Εξάντας με τίτλο «Θα σε ξεχνάω κάθε μέρα».

Χιόνι: Αθήνα, 17/2/2008

Εντάξει,μπορεί το χιόνι στα Νότια της πρωτεύουσας να είναι λιγότερο απ' τον κατάλευκο Βορρά, αλλά δράττομαι της ευκαιρίας να σας δείξω τουλάχιστον τα υπέροχα νεοκλασικά της περιοχής, ντυμένα στα άσπρα.

Α, να κι ένας προάγγελος της άνοιξης:

Χόρεψε μωρό μου, χόρεψε!

Όταν πήγαινα στο Δημοτικό, παιζόταν στην τηλεόραση η παιδική σειρά «Ο κήπος με τ’ αγάλματα». Διαπίστωσα σύντομα ότι ένα κοριτσάκι απ’ το ίδιο σχολείο έπαιζε στη σειρά κι αυτό ήταν έναν γεγονός που κάπως μ’ εξιτάριζε. Αφενός, η μη εξοικείωση με τα πρόσωπα της τηλεόρασης την εποχή εκείνη, αφετέρου η παιδική ζήλεια. Γιατί να παίζει εκείνο το κοριτσάκι κι όχι εγώ;
Πήγα με ύφος στη μαμά μου να της ζητήσω τον λόγο. Πώς δηλαδή η μητέρα του άλλου κοριτσιού μόλις έμαθε ότι ζητούσαν παιδιά το πήρε απ’ το χέρι και το πήγε (είχα φροντίσει στο μεταξύ να μάθω όλο το παρασκήνιο) κι εσύ δεν με πας; Η απάντηση ήταν: «Αυτά είναι για μικρομέγαλα. Ακόμα και τα παιδιά- θαύματα στις αμερικανικές ταινίες είναι δυστυχισμένα».
Δεν με έπεισε βέβαια, αλλά δεν μπορούσα να κάνω και κάτι άλλο. Και ας σημειωθεί παρακαλώ ότι την εποχή εκείνη στο συνειδητό μου τουλάχιστον, δεν υπήρχε η παραμικρή υπόνοια να γίνω ηθοποιός. Ως γνωστόν όμως, το μεν χρήμα πολλοί εμίσησαν, τη δε δόξα ουδείς!

Από τότε κύλησε πολύ νερό στ’ αυλάκι και ο τηλεοπτικός χάρτης έκανε στροφή 180 μοιρών. Στο πέρασμα απ’ την ασπρόμαυρη εικόνα στην έγχρωμη κι απ’ την κρατική στην ιδιωτική τηλεόραση, ο χώρος του θεάματος όχι μόνο χρειάστηκε παιδιά αλλά δημιούργησε και τις συνθήκες για να τα χρειαστεί. Τα λαγωνικά της τηλεόρασης κατάλαβαν εγκαίρως ότι ένα μικρό παιδί «πουλάει» καταρχήν λόγω ηλικίας και ό, τι πουλάει δεν πρέπει να χαραμίζεται...

Έτσι, τα τελευταία χρόνια «ευτυχήσαμε» ως τηλεοπτικό κοινό να δούμε χαριτωμένα κοριτσάκια να πρωταγωνιστούν σε σειρές και κατόπιν να περιφέρονται ως μαϊντανοί σε τηλεοπτικά μπουζούκια, σε απονομές βραβείων, σε διαφημίσεις, σε καθημερινά. Είδαμε μικρό πετυχημένο μπουζουξή να προβάλλεται ως εξαιρετικό ταλέντο από κυριακάτικο σόου, είδαμε παιδική Eurovision και πέρυσι αν θυμάμαι καλά, προβαλλόταν και μια τηλεοπτική εκπομπή «ταλέντων» κι απ’ την οποία κέρδισε ένας πιτσιρικάς που με λάγνο ύφος τραγουδούσε λαϊκά κι ερωτικά άσματα ενώ στο κοινό η μάνα του παραληρούσε από ευτυχία…

Στην ταινία «Little Miss Sunshine», μια ολόκληρη οικογένεια περνάει τα χίλια- μύρια προκειμένου να οδηγήσει τη μικρή κόρη σε διαγωνισμό ομορφιάς. Αψηφώντας τα βαθύτερα ενδο-οικογενειακά τους προβλήματα, τον άνεργο πατέρα, τον προβληματικό γιο ή τον θείο που μόλις συνήλθε από απόπειρα αυτοκτονίας, η οικογένεια ταξιδεύει μ’ ένα σαράβαλο διανύοντας εκατοντάδες χιλιόμετρα για να προλάβει η μικρή να εμφανιστεί στα παιδικά καλλιστεία. Στον δρόμο πεθαίνει κι ο παππούς αλλά επειδή βιάζονται πολύ, κουβαλάνε το πτώμα μαζί τους κι αποφασίζουν να το θάψουν μετά τον διαγωνισμό. Βλέπετε, ο στόχος είναι σαφής και ιερός...

Πριν από λίγο καιρό άρχισε στην ελληνική τηλεόραση κι ένα πολυδιαφημισμένο show talent. Κάτι ανάμεσα σε σόου και ριάλιτυ απ’ ό, τι κατάλαβα από τα τρέιλερ. Μια επιτροπή που κρίνει ανήλικα παιδιά για τις χορευτικές ή τραγουδιστικές επιδόσεις τους, λιλιπούτειοι προτεινόμενοι για αποχώρηση, αγωνία και χαζοχαρούμενες, ανεγκέφαλες μητέρες που συνοδεύουν με περηφάνεια τα χαρισματικά βλαστάρια τους και με ελεγχόμενη αυστηρότητα τους λένε στο πούλμαν που τους μεταφέρει στο στούντιο: «Εμείς εδώ ήρθαμε για να κερδίσουμε»!

Χρειάζεται να πω κάτι άλλο; Μήπως για τα απωθημένα γενεών που κάποτε υπάκουαν ομαδικά στο comme il faut επάγγελμα του γιατρού ή του δικηγόρου, ενώ τώρα είδαν ότι στο χαζοκούτι μπορούν να έχουν κάτι παραπάνω απ’ τα 15 λεπτά διασημότητας αλά Γούρχωλ;
Και στην τελική, ακόμα και σε άλλον επαγγελματικό χώρο να ανήκεις, μπορείς κάλλιστα να γίνεις νούμερο. Η τηλεόραση θα σου προσφέρει αυτήν τη δυνατότητα, όπως άλλωστε βλέπουμε τις τελευταίες μέρες...

Κόκκινη κλωστή δεμένη στην ανέμη τυλιγμένη...

Η Αγνή Στρουμπούλη είναι μια σύγχρονη παραμυθού. Απ’ το 1995 ερευνά λαϊκά παραμύθια, διασώζοντας έτσι ένα μεγάλο κομμάτι προφορικής παράδοσης. Κάνει ανθολογήσεις, μεταφράζει, γράφει η ίδια. Αυτό που πραγματικά όμως νομίζω ότι την παθιάζει και την απογειώνει είναι να μαζεύει γύρω της κόσμο και να τους λέει παραμύθια. Σαν τον παλιό καιρό που παραμυθάδες γύριζαν πόλεις και χωριά και ψυχαγωγούσαν τον κόσμο. Σαν τις γιαγιάδες που μάζευαν τα εγγόνια τους και τους έλεγαν παραμύθι. Σαν τις μαμάδες που για να κοιμήσουν ή να ταΐσουν τα μικρά τους σκαρφίζονται κάποιο παραμύθι ή ανατρέχουν στα γνωστά της δικής τους παιδικής ηλικίας.
Τα παραμύθια της Αγνής έχουν διττό σκοπό. Απ’ τη μια, διασώζουν μια πλούσια κληρονομιά που περπάτησε κατά το μεγαλύτερο μέρος της προφορικά στους αιώνες, απ’ την άλλη, μας ψυχαγωγούν.
Σε μια τέτοια «μυσταγωγική» λοιπόν βραδυά είχα την τύχη να παρευρεθώ το Σάββατο που μας πέρασε. Μέσα στον υποβλητικό χώρο των Λουτρών για τα οποία έγραψα στο προηγούμενο ποστ, η Αγνή Στρουμπούλη μας μύησε στον κόσμο 5 παραμυθιών, απ’ τη Σκιάθο, τη Νίσυρο, την Πελοπόννησο, την Εύβοια και τη Σερβία. Στο τέλος μας χάρισε κι ένα απ’ τη Μάνη ή για την ακρίβεια το χάρισε στους λιλιπούτειους του κοινού, ένα κοριτσάκι και δυο αγοράκια έως 8 χρονών.

Το ότι η βραδυά ήταν πετυχημένη το εισπράξαμε βασικά από τις αντιδράσεις αυτού του παιδικού κοινού. Αν στα παιδιά δεν άρεσε, θα κάνανε φασαρία ή θα είχαν σηκωθεί να φύγουνε. Το παιδικό κοινό είναι πολύ δύσκολο και δεν καταλαβαίνει από προσχήματα ή ευγένειες. Τα τρία παιδάκια κάθισαν απολύτως ήσυχα και μαγεμένα και σκεφτείτε πόσο δύσκολο είναι αυτό, σε μια εποχή που τα παιδιά είναι απολύτως εξοικειωμένα με την εικόνα και δεν χρειάζεται να επιστρατεύουν συχνά τη φαντασία τους.

Το στοιχείο που με εντυπωσίασε ιδιαίτερα απ’ τα παραμύθια ήταν οι ομοιότητες που διαπίστωσα σε μοτίβα που έχουν περάσει στον λαό μας από πολύ παλιά και κληροδοτούνται από γενιά σε γενιά αλλά και οι κοινοί μύθοι που εμφανίζονται σε διαφορετικούς πολιτισμούς. Με έκπληξη ανακάλυψα Σαίξπηρ στη λαϊκή μας παράδοση αλλά και Σαπφώ σε παραμύθι απ’ τη Σερβία.
Πιο αναλυτικά:
Στο «Έγειρε το φεγγάρι του άστρου να πλυθεί» από τη Νίσυρο, το παραμύθι αρχίζει με τον βασιλιά και τις τρεις του κόρες, πράγμα που μου θύμισε κατευθείαν τον «Βασιλιά Λήρ» με τη διαφορά ότι εδώ οι κόρες διηγούνται στον πατέρα τους από ένα τους όνειρο. Επεδή το όνειρο της τρίτης ακούγεται δυσοίωνο στον βασιλιά, τη στέλνει εξόριστη στο βουνό παρέα μ’ έναν βοσκό. Σ’ αυτό το σημείο ανακάλεσα στη μνήμη μου τον μύθο του «Οιδίποδα» που επίσης είχε σταλεί στο βουνό απ’ τον Λάιο.
Η κόρη του παραμυθιού μετά από μια μικρή περιπλάνηση βρίσκεται σ’ έναν πύργο μ’ έναν δράκο. Εδώ η ατμόσφαιρα είχε κάτι από την «Χιονάτη και τους 7 νάνους» με το τακτοποιημένο σπίτι, το τραπέζι γεμάτο φαγητά και την απουσία του ιδιοκτήτη και αλλά κι απ’ την «Πεντάμορφη και το τέρας».
Τέλος, το στοιχείο της αναγνώρισης ανάμεσα στην κόρη και τον πατέρα της παραπέμπει στην αναγνώριση απ’ την αρχαία τραγωδία (βλ Ηλέκτρα – Ορέστης, Ιφιγένεια- Ορέστης) αλλά και στα δημοτικά τραγούδια που βρίθουν τέτοιων παραδειγμάτων.
Η «Φλανδρώ», το δεύτερο κατά σειρά παραμύθι είναι απ’ τη Σκιάθο. Στην ουσία είναι ένας θρύλος - παραμύθι. Το όνομα της Φλανδρώς ετυμολογικά σημαίνει τη γυναίκα που αγαπάει πολύ τον άντρα της.
Ο Θεός την κάνει πέτρα και μας θυμίζει τις ανάλογες μεταμορφώσεις της μυθολογίας, απ’ τους ίδιους τους Θεούς που μεταμορφώνονταν – ανάλογα με την περίσταση- αλλά κι από την τιμωρία που επέβαλλαν στους θνητούς στερώντας τους την ανθρώπινη μορφή και μεταλάσσοντας τους σε κάτι άλλο.
Στο τρίτο παραμύθι, «Να κάνει κύκλους στ’ αλώνι και ν’ αρμέγει το φεγγάρι» από την Εύβοια, ένας νεαρός φεύγει απ’ το σπίτι που μένει με τις τρεις αδερφές του και παέι να βρει τον Φόβο. Κάποια στιγμή και μετά από διάφορες περιπέτειες, συναντιέται με τρεις νεραίδες όπου η κάθε μια του τάζει και κάτι. Θυμήθηκα τον Πάρη και τα καλλιστεία των τριών Θεών. Ο αριθμός τρία εδώ όπως και στα υπόλοιπα παραμύθια είναι συμβολικός, παραδοσιακός αριθμός.
Η τέταρτη ιστορία έρχεται απ’ την Πελοπόννησο και έχει τίτλο «Η πλεξιδίτσα της ραφτοπούλας». Είμαι σχεδόν σίγουρη ότι πρόκειται για παραλλαγή του δημοτικού τραγουδιού «Μια κόρη ανθούς εμάδευε και ρόδα εκαρπολόγα...» αλλά με αίσιο τέλος. Η μεταμόρφωση της πανέξυπνης ραφτοπούλας σε άντρα, μου θύμισε τη Βιόλα απ’ τη «Δωδεκάτη νύχτα» του Σαίξπηρ.
Το σέρβικο παραμύθι, «Ο διαλαλισμός της αλλόκοτης κόρης» είχε όπως προανέφερα ατμόσφαιρα Λυρικής Ποίησης. Μας το προλόγισε η αφηγήτρια λέγοντας μας και τους στίχους απ’ το ποίημα της Σαπφούς.
Οι αγώνες που προκυρήσσονται για να διαλέξει γαμπρό η κόρη, απαντάται σαν μοτίβο σε πολλά παραμύθια και θυμίζει και τους αγώνες στους οποίους υπέβαλλε η Πηνελόπη τους μνηστήρες.
Το «Τσικαλάκι»απ’ τη Μάνη ήταν το παραμύθι- δώρο στα παιδιά της βραδυάς. Το τσικαλάκι(τσουκαλάκι) είναι ένα προσωποποιημένο αντικείμενο.

Τη συστήνω ανεπιφύλακτα αυτή την παραμυθένια βραδυά της Αγνής Στρουμπούλη.

Λαϊκά παραμύθια στο Λουτρό των Αέρηδων
Κάθε Παρασκευή και Σάββατο μέχρι το τέλος του Φλεβάρη
Ώρα έναρξης: 21.00 μ.μ
Τηλ: 210 3244340

Το "Λουτρό των Αέρηδων"

Το "Λουτρό των Αέρηδων" στην Πλάκα το άκουσα για πρώτη φορά πριν από δυο χρόνια, όταν φιλοξενούσε κάποια έκθεση. Δεν έτυχε ποτέ να επισκεφτώ το εσωτερικό του κτιρίου, μέχρι το Σάββατο που μας πέρασε. Αφορμή η βραδιά με τα παραμύθια της Αγνής Στρουμπούλη για την οποία θα αφιερώσω ξεχωριστό ποστ.
Θέλω με την ευκαιρία να μιλήσω εδώ για το μόνο απ’ τα Δημόσια Λουτρά της Παλιάς Αθήνας που σώζεται μέχρι σήμερα, ως έναν ιστορικό χώρο που αξίζει κανείς να επισκεφτεί.

Ιστορικά στοιχεία
Το "Λουτρό των Αέρηδων" χρονολογείται στην πρώτη περίοδο της Τουρκοκρατίας και βρίσκεται κοντά στη Ρωμαϊκή Αγορά και το ρολόι του Κυρρήστου.
Στην Αθήνα, την πρώτη περίοδο της Τουρκοκρατίας -σύμφωνα με τη μαρτυρία του Τούρκου περιηγητή Εβλιγιά Τσελεμπί που την επισκέπτεται το 1667- λειτουργούν «τρία ευχάριστα χαμάμια»:Του Ουλά Μπέη ή "Λουτρό του Σταροπάζαρου", του Χατζή Αλή ή "Λουτρό του Ροδακιού" και του Αμπίντ Εφέντη ή "Λουτρό των Αέρηδων".

Το πρώτο βρισκόταν μέσα στη Ρωμαϊκή Αγορά και κατεδαφίστηκε όταν άρχισε η ανασκαφή του χώρου. Το δεύτερο βρισκόταν στη συμβολή των οδών Νικοδήμου και Αγίας Φιλοθέης και κατεδαφίστηκε το 1890 και το τρίτο είναι αυτό της οδού Κυρρήστου.
Το "Λουτρό των Αέρηδων" λειτουργούσε μέχρι το 1965 ενώ απ’ το 1984 παραχωρήθηκε στο Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης. Το 1998 ολοκληρώθηκε η αποκατάσταση του και ορίστηκε η νέα του χρήση ως "Μουσείου- Κέντρου Τεκμηρίωσης" με θέμα την καθαριότητα, φροντίδα και καλλωπισμό του σώματος σε διαχρονική θεώρηση.

Καθαριότητα- τελετουργία
Το νερό ως μέσο καθαριότητος δεν ήταν πάντα αποκλειστικά συνδεδεμένο με την υγιεινή και την περιποίηση του σώματος, αλλά αποτελούσε και στοιχείο θρησκευτικής τελετουργίας που με τη μεταφορική έννοια της κάθαρσης συντελούσε στην ψυχική υγεία. Τρία ήταν άλλωστε τα τελετουργικά λουσίματα: ένα για την ενήβωση, ένα πριν την τελετή του γάμου κι ένα μετά.

Εγκαταστάσεις λουτρών ανιχνεύονται απ’ τα προϊστορικά ακόμα χρόνια στα ανάκτορα της Κνωσού και της Τίρυνθας. Στους κλασικούς χρόνους εντοπίζονται για πρώτη φορά τα "βαλανεία", δηλαδή δημόσια λουτρά με παροχή ζεστού νερού σε θερμαινόμενο χώρο. Η διάταξη τους παραπέμπει στη διάταξη που είχαν οι "θέρμες" επί ρωμαϊκών χρόνων. Υπάρχει ένας πρώτος χώρος με τετράγωνη δεξαμενή νερού για τα ψυχρά (frigidarium), ένας δεύτερος κυκλικός χώρος για τα χλιαρά (tepidarium) κι ένας τρίτος κυκλικός για τα θερμά (caldarium).
Στη Ρώμη και στο Βυζάντιο τα δημόσια λουτρά βρίσκονται στο κέντρο της πόλης και είναι επιβλητικά κτίρια κατάλληλα για την καθαριότητα αλλά και τις κοινωνικές επαφές και την ψυχαγωγία των πολιτών. Κατά τους βυζαντινούς μάλιστα χρόνους, επικρατούσαν διάφορες δεισιδαιμονίες όπως ότι στα λουτρά συχνάζουν φαντάσματα και δαίμονες κι ότι είναι χώροι πρόσφοροι για άσκηση μαγείας.
Στους νεώτερους χρόνους οι δεισιδαιμονίες δεν αλλάζουν. Οι γυναίκες που βγαίνουν απ’ το λουτρό βάζουν πάνω τους ψωμί κι αλάτι για να μην τις πειράξουν τα κακά πνεύματα και προσέχουν να μην πατήσουν νερά και σαπουνάδες γιατί εκεί κατοικούν τα κακά πνεύματα...
Την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας για τη στέγαση του χαμάμ χρησιμοποιήθηκαν τα ρωμαϊκά ή βυζαντινά κτίσματα, αλλά καταργήθηκε η δεξαμενή του ψυχρού, καθώς το Κοράνι ορίζει το σώμα να πλένεται με τρεχούμενο νερό.

Χαμάμ
Το τούρκικο χαμάμ ακολουθεί τη διάταξη των τριών αιθουσών: η μεγαλύτερη αίθουσα είναι το αποδυτήριο. Δεν είναι θερμαινόμενη και χρησιμοποιείται ως χώρος υποδοχής ή και ανάπαυσης στο τέλος. Η επόμενη αίθουσα είναι το χλιαρό όπου επικρατεί μέτρια θερμοκρασία για να συνηθίσει το σώμα και τέλος είναι το θερμό, μια πολύ ζεστή αίθουσα με γούρνες με τρεχούμενο νερό και μαρμάρινο πάγκο για τις εντριβές. Σ’ αυτήν την αίθουσα υπάρχουν και μικρά ατομικά δωμάτια που παραπέμπουν σε "ευρωπαϊκά" λουτρά, με θερμοκρασία που ξεπερνά ακόμα και τους 40ο C .
Πάντως αυτήν την περίοδο, τα χαμάμ είναι είτε δίδυμα με χωριστά δηλαδή διαμερίσματα για άνδρες και γυναίκες αλλά με κοινή εστία και δεξαμενή, είτε μονά αλλά με διαφορετικές ώρες λειτουργίας για άνδρες και γυναίκες.
Ο φίλος του Λόρδου Βύρωνα Hobblouse χαρακτήρισε τα λουτρά ως «το καφενείο της Ανατολής» αφού ειδικά για τις γυναίκες που είχαν περιορισμούς εξόδων, λειτουργούσαν ως χώροι κοινωνικής συναναστροφής και ψυχαγωγίας. Εκεί διασκέδαζαν, γελούσαν, έτρωγαν, έπιναν, τραγουδούσαν. Στα λουτρά κουβαλούσαν μαζί τους τάσια, τσόκαρα, μαχραμάδες(πουκαμίσες), ασπρόρουχα, αρώματα, καλλυντικά αλλά και φρούτα, φαγητά, αναψυκτικά αφού περνούσαν εκεί πολλές ευχάριστες ώρες.

… Εις μαγικούς του αλύτου μυστηρίου θαλάμους

Η ατμόσφαιρα του λουτρού αυτού εδημιούργει ένα
σύνολον αφαντάστου μυστηρίου. Ενόμιζες ότι ήρχιζε
να εξυφαίνεται κάποιο παραμύθι, μέσα εις το
οποίον εζούσες ο ίδιος, ως ακροατής, ως παραμυθάς,
και συγχρόνως ως πρόσωπον δρων εις την πλοκήν
του παραμυθιού αυτού. Εις την απόκοσμον αυτήν
εντύπωσιν συνετέλει και η αλλοίωσις της ιδίας σου
φωνής μέσα εις την απηχητικήν των θόλων βοήν
και εις την σύγχυσιν με τας φωνάς των άλλων.
Εάν θα ετύχαινε να ακουσθεί κάποτε το απόβραδον
εκεί μέσα, από άγνωστον προέλευσιν, και κανένα
βαθύ τρέμουλον μαντολίνου, βεβαίως θα ενόμιζε
κανείς τότε ότι ολοζώντανος ηρπάγη και μετήχθη
εις μαγικούς του αλύτου μυστηρίου θαλάμους.

Από τα «Απομνημονεύματα μιας μακράς ζωής» του Δημ. Καμπούρογλου (1852-1932)

Το "Λουτρό των Αέρηδων"στην οδό Κυρρήστου 8 λειτουργεί κάθε μέρα εκτός Τρίτης από τις 09.00 ως τις 14.30.
Πληροφορίες:210 3244340

Τίτλοι τέλους για το "Αμόρε"

Ένα θέατρο που κλείνει είναι ντροπή για την πόλη που το φιλοξενούσε ως τώρα. Είναι ντροπή για μια χώρα που κατρακυλάει πνευματικά, ασχέτως αν τη βολεύει να επικαλείται το ένδοξο παρελθόν της και να απολαμβάνει τον ρόλο της ως γεννήτορα του θεάτρου. Γιατί όπως άλλωστε συμβαίνει και με τα παιδιά, άλλο γεννάω κι άλλο ανατρέφω που σημαίνει είμαι εκεί στα καλά και τα δύσκολα, αγαπάω, θυσιάζομαι, προσφέρω.

Στο: http://theatro.wordpress.com/2008/02/02 η συνέχεια.