Πέμπτη, Ιανουαρίου 25, 2007

Το τσίρκο των χρωμάτων και της θλίψης


Αφιερωμένο στον Vita mi barouak επειδή με «διέταξε» το επόμενο ποστ μου να είναι στολισμένο με χρώματα.

Επιστρέφοντας σπίτι, βλέπω τις τελευταίες μέρες ένα τσίρκο να έχει κατασκηνώσει στην περιοχή. Νομίζω ότι άρχισα να το προσέχω λίγο πριν τα Χριστούγεννα. Μου έφερε στο μυαλό μνήμες από τα παιδικά μου χρόνια. Όλα τα παιδιά έχουν επισκεφτεί κάποτε στη ζωή τους ένα τσίρκο. Τουλάχιστον τα παιδιά του περασμένου αιώνα. Για τα καινούργια, δεν γνωρίζω...

Θυμήθηκα όλα αυτά που φάνταζαν γοητευτικά στα παιδικά μου μάτια: τα άγρια ζώα που γινόντουσαν υπάκουα στις προσταγές των θηριοδαμαστών, τον κλόουν που σκορπούσε απλόχερα το γέλιο και συνομιλούσε με τα πιτσιρίκια κάνοντας σε να αισθάνεσαι μέρος του θεάματος, το πώς κοβόταν η ανάσα του πλήθους την ώρα που οι ακροβάτες κάνανε το περίφημο νούμερο της κούνιας, κ.ά.

Και νομίζω πως για μικρή χρονική περίοδο, ονειρεύτηκα να γίνω ακροβάτισσα. Αλλά το ξέχασα γρήγορα όπως άλλωστε και το να γίνω μπαλαρίνα ή αθλήτρια συγχρονικής κολύμβησης ή όλα αυτά τα εντυπωσιακά που χρωμάτιζαν με όνειρο τον παιδικό μου κόσμο.

Θυμήθηκα και μια εποχή που ένα περιοδικό που λεγόταν «ΚΑΙ» δημοσίευε φωτορομάντζα σε συνέχειες και μια απ’ τις ιστορίες ήταν για τους ανθρώπους ενός τσίρκου. Αισθηματικού περιεχομένου βεβαίως! Αναμείγνυε τον έρωτα με το ζην επικινδύνως και τροφοδοτούσε με αντίστοιχα καρδιοχτύπια τις εφηβικές καρδιές της δεκαετίας του ’80.

Απ’ τις σχετικές με το τσίρκο μνήμες, ανακάλεσα και μια παλιά αμερικάνικη ταινία με τον Μπαρτ Λάνκαστερ στο ρόλο ενός ακροβάτη. Δυστυχώς δεν θυμάμαι τον τίτλο.

Τέλος, αναπόλησα και τη μοναδική φορά που παρακολούθησα τσίρκο δεξιοτεχνίας, το περίφημο «cirque du soleil» στην Avignon το 1996 και αναλογίστηκα ότι πουθενά στις μνήμες μου δεν είχα συμπεριλάβει την άλλη εικόνα του τσίρκου, τη θλιβερή και την πιο ρεαλιστική βεβαίως. Και η εξήγηση είναι, επειδή τότε την αγνοούσα.

Χτες το βράδυ, μ’ έπιασε μια θλίψη καθώς σκέφτηκα ότι το είδος είναι πια παρηκμασμένο. Σκέφτηκα τα ζώα που ταλαιπωρούνται στα κλουβιά τους, που επιβιώνουν σε άθλιες συνθήκες, που τρέφονται άσχημα και που είναι αναγκασμένα κόντρα στη φύση τους να υποτάσσονται στις ανθρώπινες προσταγές και να γίνονται θέαμα προς τέρψιν αυτών που γελάνε με τα καμώματα τους τρώγοντας ποπ κορν και χτυπώντας παλαμάκια.
Αναλογίστηκα τη θλιμμένη έκφραση του προσώπου
του κλόουν όταν αποχωρίζεται τα φτιασίδια. Σίγουρα είναι θλιμμένη. Και κουρασμένη. Πρέπει να εφευρίσκει κι ένα σωρό κολπάκια για να γελάνε τα πιτσιρίκια κάθε φορά. Κι αυτά τα «σκασμένα» τον κλωτσάνε, τον χτυπάνε και δεν γελάνε και τόσο πολύ όπως παλιότερα. Γέρασε ο κλόουν, αλλά αυτή είναι η μόνη δουλειά που ξέρει να κάνει. Αυτήν έκανε όλη του τη ζωή και πώς αλλιώς να ζήσει τώρα;
Αλήθεια, παίρνουνε σύνταξη οι άνθρωποι του τσίρκου; Από πού; Και πώς αποφασίζουν να δουλέψουν σε τσίρκο; Δεν έχουν ανάγκη να στεριώσουν κάπου; Αυτό που νιώθω εγώ ας πούμε, το να τελειώσει η μέρα και να πάω να τρυπώσω στο σπιτάκι μου, δεν το’ χουν ποτέ αισθανθεί; Πόσο ψυχοφθόρα είναι η αέναη μετακίνηση; Μια περιπλάνηση σαν μπουλούκι αλλοτινής εποχής.

Διαβάζοντας λίγο για την προέλευση και τη ιστορία του τσίρκου, βρήκα ότι έλκει την καταγωγή του απ’ τη Ρωμαϊκή αρένα όπου τα θεάματα με τα λιοντάρια, τα μεγάλα ζώα και τις εντυπωσιακές αρματοδρομίες αποτελούσαν τον προσφιλή τρόπο διασκέδασης. Οι αθλητές των τσίρκων του μακρινού αυτού παρελθόντος πάλευαν ακόμα και με κίνδυνο της ίδιας τους της ζωής με ζώα προκειμένου να διασκεδάσουν το πλήθος. Τον μεσαίωνα, το θέαμα εγκαταλείφθηκε. Αργότερα, περιοδεύοντες θεατρίνοι εκπαίδευαν ζώα σε υπαίθριες αγορές, κάνανε ακροβατικά και άλλες επιδεξιότητες. Απ’ τις στάχτες του, το τσίρκο αναγεννήθηκε στη Βρετανία κι αυτό το οφείλει σε δυο μεγάλους του είδους, τον Philip Astley και τον Charles Hughes. Μάλιστα ο δεύτερος, είχε αναπτύξει φοβερή ικανότητα στο να εκπαιδεύει ταχυδακτυλουργούς. Σιγά σιγά, το τσίρκο μεταφέρθηκε στις αποικίες και το 1812 πέρασε στα χέρια των Αμερικανών που το άλλαξαν εξ’ ολοκλήρου, δίνοντας του πάνω-κάτω τη μορφή με την οποία μας είναι γνωστό σήμερα.

Είναι αλήθεια ότι η ζωή ενός τσίρκου δεν είναι και τόσο λαμπερή όταν σβήσουν οι προβολείς. Συνήθως, ο «θίασος» φτάνει νύχτα στον προορισμό του και μετά από ελάχιστες ώρες ξεκούρασης, το πρωί πρέπει να στήσει τη σκηνή και να ετοιμαστεί από κάθε τεχνική πλευρά, φώτα, γεννήτριες, ρούχα, καθίσματα για την παράσταση. Συνήθως, δίνουν μια παράσταση την ημέρα και δύο τα σαββατοκύριακα. Οι άνθρωποι του αποτελούν στην ουσία μια ιδιότυπη οικογένεια κι αφού λόγω του ιδιόμορφου του επαγγέλματός τους δεν μπορούν να αναπτύξουν δεσμούς με άλλους ανθρώπους απ’ έξω, παντρεύονται μεταξύ τους και γεννάνε τα παιδιά τους εκεί. Τα παιδιά αυτά μαθαίνουν να ζούνε περιπλανώμενα από τη βρεφική τους κιόλας ηλικία. Ο κόσμος του τσίρκου έχει τους δικούς του κανόνες, τους δικούς του κώδικες και όσο κι αν ακούγεται παράλογο και τις δικές του προκαταλήψεις. Ιδού κάποιες απ’ αυτές:

  • Μην στρέφεις ποτέ πίσω το κεφάλι όταν γίνεται η παρέλαση του θιάσου
  • Μην σφυρίζεις ποτέ στα καμαρίνια
  • Τα φτερά των παγωνιών σημαίνουν κακή τύχη
  • Τα ατυχήματα συμβαίνουν πιο συχνά στα σχήματα των τριών ακροβατών
  • Το τρίχωμα της ουράς του ελέφαντα φέρνει καλή τύχη.

Κλείνοντας, σας αφήνω με τη μαγική εικόνα μιας θρυλικής ταινίας. Όσοι την έχετε δει, θα θυμάστε σίγουρα τη Τζουλιέτα Μασίνα να «εκπαιδεύεται» για να ενταχθεί στο τσίρκο του «La Strada» του Φελίνι.

16 σχόλια:

Χαρτοπόντικας είπε...

Εμένα πάλι ο καημός μου είναι που δεν έχω πάει ποτέ στο τσίρκο (εξαιρείται η μπλογκόσφαιρα).
Είμαι λοιπόν παιδί αυτού του αιώνα;
:D

114ΛΕΞΕΙΣ είπε...

Μμμ το τσίρκο ε;
Με έβαλες σε σκέψεις.
Συναισθήματα εκ του ασφαλούς. Αγωνία, φόβος,ανακούφιση,θαυμασμός,χαρά, όλα εκ του ασφαλούς. Ο κίνδυνος και γελοιοποίηση "τόσο κοντά και τόσο μακριά".
"La strada" τι υπέροχο φιλμ αλήθεια.
:)

bebelac είπε...

τρίχες από ουρά ελέφαντα, μήπως ξέρεις πού θα βρούμε;;;
φιλιά αγαπημένη ακροβάτισσα...

allmylife είπε...

είναι "άγριο" το τσίρκο - άρτος και θέαμα...
οι άνθρωποί του όμως όπως όλοι οι εκτειθέμενοι, ευάλωτοι και συγκινητικοί.
Ευχαριστώ που μου θύμισες την Τ. Μασίνα...

Αλεπού είπε...

@χαρτοπόντικας
Δεν έχεις πάει ποτέ σε τσίρκο;;;!!!
Ε, τότε ναι, είσαι κατηγορηματικά αυτού του αιώνα ;)
@padrazo
Απ' τα φιλμ που βλέπονται ξανά και ξανά! :)
@bebelac
Κι εγώ αυτό αναρωτήθηκα. Αν βρούμε, ξέρεις που θα το δώσουμε για βραχιολάκι ε;
@allmylife
Το υποπτεύθηκα ότι θα σου άρεσε η Μασίνα!

fish eye είπε...

..μαγευτικη η ατμοσφαιρα του τσιρκου..κι οταν εχεις τα ματακια μικρου παιδιου..εεε τοτε κι αν δεν ειναι μαγεια..ασε για τα ζωα ποτε δε το σκεπτομαστε την ωρα της διασκεδασης..παντα μετα..κριμα πραγματικα..!!

Βαγγέλης Μπέκας είπε...

Διέταξα;~!!!

Εσύυυυυυυ Διέταξες!!!


Γιατί ο καθένας είναι ένας ισορροπιστής... κια η ζωή μας ένα τσίρκο που έχουμε χρέος να το κάνουμε καρναβάλι....

stefy είπε...

Όταν ήμουν μικρή ανέβηκα σε ελέφαντα. Όμορφα ήταν τότε, τώρα όμως λυπάμαι τα ζωάκια, όσο για τους ανθρώπους....

allmylife είπε...

δεν έχει το πιό αληθινό το πιο παιδικό βλέμμα της γής;
την θυμάσαι στην Καμπίρια;

markos-the-gnostic είπε...

ναι τι τραγική μορφή

Αλεπού είπε...

@με το φεγγάρι αγκαλιά
Ε,βέβαια. Άλλα τα μάτια του παιδιού κι άλλα...
@vita mi barouak
Καρναβάλι ναι, αλλά grande, πχ Ρίο ή Βενετία.
Κι όσο για το "διέταξα", τρυφερά το είπα...
@stefy
Είδες; έχεις κι εσύ τις μνήμες σου απ' το τσίρκο!
@allmylife
Πράγματι! Αθώο βλέμμα παιδιού!
@markos the gnostic
Σε ποιον αναφέρεσαι;

Goudaki! είπε...

Κι εγώ όταν ήμουν μικρή είχα πάει στο τσίρκο 2-3 φορρές...είχα βγάλει φωτογραφία με ένα λιονταράκι μάλιστα! Αλλά μεγαλώνοντας είδα κι εγώ τα πράγματα όπως τα περιγράφεις. Τώρα το μόνο μέρος που μου αρέσει απο το πρόγραμμα του τσίρκου είναι τα ακροβατικά...

Αλεπού είπε...

@goudaki
Καλημέρα ακροβατικό goudaki!

NinaC είπε...

Ωραιότατο ήταν αυτό, μικρό μας!

(άσχετο: στα 15 μου είχα ένα βραχιολάκι από τρίχα ελέφαντα)

Αλεπού είπε...

@composition doll
Α, έτσι εξηγούνται όλα ;)

markos-the-gnostic είπε...

στην Τζουλιέτα Μασίνα του La Strada