Τα στερνά τιμούν τα πρώτα

[...] θα δυνηθήτε όμως, ομονοούντες, να παρέξητε και μίαν οιανδήποτε χτηστήν διοίκησιν εις τον λαό της Ελλάδος; Θ' αρκεσθήτε άρα γε εις την ικανοποίησιν του μεγάλου ομαδικού σκοπού σας; ή θα κατατριβήτε εις την διχόνοιαν των ατομικών ματαιοτήτων; Αυτήν την στιγμήν είσθε όλοι ηνωμένοι εις μίαν κυβέρνησιν. Παρά τούτο, ο κομματικός εκτραχηλισμός είναι πρωτοφανής. Παύσεις των αξίων υπαλλήλων. Διορισμός εις τας κενουμένας θέσεις των ανικάνων κομματικών πελατών σας. Διαφθορά του στρατεύματος δια της μεθόδου της προαγωγής των "ημετέρων". Διασπάθισις του δημοσίου χρήματος προς ικανοποίησιν και άγρευσιν ψηφοφόρων. Συστηματικός παραμερισμός εκ των δημοσίων πραγμάτων κάθε ηθικού προσώπου, όπερ- καθ' ο ηθικόν- αρνείται να δεχθή την κομματικήν υποτέλειαν.[...] Και φρίττω αναλογιζόμενος την εποχήν, ότε εν μόνον κόμμα θα κυβερνά, τα δε έτερα τρία θ' αντιπολιτεύωνται. Ποία η δημιουργική εργασία μιας κυβερνήσεως, όταν σκοπός της είναι πως να διαιωνίσει την πάση θυσία παραμονήν της εις την αρχήν, δια παντός είδους παροχών εις τους φίλους; Και ποίον πνεύμα θα επιστεγάση τα τυχόν αγαθά έργα της, ενώπιον των εμπαθών επιθέσεων των αντιπάλων της; [...]

Μ. Καραγάτση: "Τα στερνά του Μίχαλου". Εστία 1949.

Νομίζω τα λόγια είναι περιττά ως προς τι μας θυμίζει το παραπάνω απόσπασμα γραμμένο 62 χρόνια πριν κι αναφερόμενο στα γεγονότα της 3ης Σεπτεμβρίου του 1843.

Ο Καραγάτσης, στην τριλογία του ("Ο Κοτζάμπασης του Καστρόπυργου", "Αίμα χαμένο και κερδισμένο" και "Τα στερνά του Μίχαλου") σκιαγραφεί με αξιοζήλευτη συγγραφική δεξιοτεχνία το πορτρέτο του Μίχαλου Ρούση, ενός φωτισμένου κοτζάμπαση που απ' το 1821 ως το 1856 αναζητά την ταυτότητα του μέσα απ' την επανάσταση του έθνους, τον διχασμό που ακολούθησε και τα πρώτα χρόνια της ελεύθερης Ελλάδας.

Ο Καραγάτσης δεν "χαϊδεύει" τον ήρωα του. Απεναντίας, χρησιμοποιώντας όλα τα ιστορικά και πολιτικά γεγονότα της εποχής (που σοκάρουν ως προς την αναλογία τους με τη σημερινή πολιτική, οικονομική και κοινωνική κατάσταση) δημιουργεί μια ιστορία που υφαίνεται παράλληλα με τους αγώνες ενός λαού να βρει την ελευθερία του και να συγκροτήσει ένα οργανωμένο κράτος...

Ο Μίχαλος Ρούσης μαθαίνει μέσα απ' τα σφάλματά του. Κάποια λάθη του δίνει η ίδια η ζωή την ευκαιρία να τα ξεπληρώσει εγκαίρως. Για κάποια άλλα, τιμωρείται.

Ο Καραγάτσης δεν είναι διόλου μεταφυσικός. Πλάθει έναν ήρωα που "βρίσκει το φως του" μέσα από μιαν οδυνηρή προσωπική διαδρομή. Αλαζόνας και κυνηγός της ευδαιμονίας στη νιότη του, θα συναντήσει τη σοφία και την ορθή κρίση στη δύση της ζωής του έχοντας πάρει το μάθημα του. Σ' αυτήν τη ζωή κι όχι στην άλλη...

Kafka Zone στις Νύχτες Πρεμιέρας

Η καλή μέρα απ’ το πρωί φαίνεται. Έτσι και οι φετεινές νύχτες πρεμιέρας που ολοκληρώνονται την Κυριακή 25/9, έδειξαν απ’ την αρχή το καλό τους πρόσωπο. Η εναρκτήρια ταινία «The artist» για την οποία θ’ αφιερώσω ένα ξεχωριστό ποστ σε κάποια άλλη χρονική στιγμή, ήταν με δυο λόγια καταπληκτική. Φόρος τιμής στην ιστορία του κινηματογράφου, συγκίνηση, υψηλή αισθητική συγκέντρωσε πλήθος χειροκροτημάτων και την γενική απορία γιατί να χάσει απ’ το αμφιλεγόμενο «Δέντρο της ζωής» τον Χρυσό Φοίνικα και μάλιστα στην έδρα της…

Μέσα στις τόσες ταινίες που έχουν προγραμματιστεί σ’ αυτές τις 12 μέρες του φεστιβάλ είναι αδύνατο για προφανείς λόγους να τις δει κανείς όλες. Επιπλέον, απέκλεισα ταινίες που σίγουρα θα βγουν στις αίθουσες τους επόμενους μήνες καθώς κι αυτές που παίχτηκαν σε κινηματογράφους μακρύτερα απ’ το κέντρο (Δαναός1 & 2) και για τους οποίους δεν υπήρχε ηλεκτρονικό σύστημα αγοράς εισιτηρίων. Αυτό με τα εισιτήρια νομίζω ότι πρέπει να το κοιτάξουν καλύτερα οι διοργανωτές γιατί το υπάρχον ωράριο στα σημεία προπώλησης δεν εξυπηρετεί καθόλου τους εργαζόμενους.

Στο δια ταύτα λοιπόν, επέλεξα να δω ένα μέρος απ’ το αφιέρωμα στον Κάφκα, το λεγόμενο Kafka Zone το οποίο δημιουργήθηκε με αφορμή την έκθεση «Investigations of a Dog» που οργανώνεται απ’ το ίδρυμα ΔΕΣΤΕ

Πρώτη ταινία ήταν η «Δίκη» σκηνοθετημένη από έναν κινηματογραφικό θρύλο, τον Όρσον Ουέλς το 1962.

Όσοι έχουν διαβάσει το ομώνυμο μυθιστόρημα του Κάφκα που στηλιτεύει κάθε μορφή εξουσίας (πάντα επίκαιρο) ή όσοι έχουν υπόψιν τους κάτι από ατμόσφαιρα Κάφκα θα συμφωνήσουν ότι η εξπρεσιονιστική τεχνική σκηνοθεσίας του Ουέλς, τα ασπρόμαυρα εντυπωσιακά πλάνα, η υποβλητική μουσική και η ανεπανάληπτη ερμηνεία του Πέρκινς στοιχειοθετούν μια ταινία σταθμό στην ιστορία του κινηματογράφου. Άξιο αναφοράς το ότι ο ίδιος ο Ουέλς θεωρούσε αυτήν κι όχι τον «πολίτη Κέιν» την καλύτερη ταινία του.

Δεν ήξερα ότι το έργο του Κάφκα έχει εμπνεύσει αρκετούς δημιουργούς ταινιών animation. Όσοι είστε φίλοι ή/και αναγνώστες, θα έχετε προσέξει ότι το παρόν blog είναι φιλικό προς τα κινούμενα σχέδια και τα comics.

Στη χτεσινή προβολή (ημέρα αφιερώματος στον Κάφκα στον κιν/φο Άστορ), την τιμητική τους είχαν 6 ταινιάκια κινουμένων σχεδίων Καφκικής έμπνευσης.

Προβλήθηκε αρχικά η τριλογία: «Rider on the Bucket», «The Chamber Stork» και «The Country Doctor» (τιμήθηκε με Αργυρή άρκτο για ταινία μικρού μήκους στο φεστιβάλ Βερολίνου του 1996) της Φινλανδής Καταρίνα Λίκβιστ.

Το εντυπωσιακό με τη Λίκβιστ είναι ότι χρησιμοποιεί στις ταινίες τις μαριονέτες που κατασκευάζει η ίδια και που τις εντάσσει εντυπωσιακά μέσα στο περιβάλλον των ταινιών της. Στο «The Country Doctor» μάλιστα μεταφέρει τη δράση στο κατεστραμμένο απ’ τον πόλεμο Σαράγιεβο δίνοντας –πέρα απ’ το στοιχείο του animation- και μια άλλη διάσταση στην ιστορία του Κάφκα.

Το «The Country doctor» φαίνεται ότι είχε την τιμητική του χθες αφού το είδαμε και δια χειρός Κότζι Γιαμαμούρα με τίτλο «Inaka Isha» Ο ιάπωνας σκηνοθέτης παίρνει αφορμή απ’ την ιστορία του Κάφκα και δημιουργεί ένα εκπληκτικής αισθητικής φιλμάκι που μέσα στα 20 περίπου λεπτά που διήρκεσε κατάφερε να συγκινήσει και να εντυπωσιάσει για το σκίτσο του.

Στη συνέχεια τη σκυτάλη παίρνουν Αμερική και Καναδάς με τον αμερικανό Τομ Γκίμπονς να δημιουργεί μια μεταμοντέρνα, φουτουριστική πόλη στο «Hunger Artist κερδίζοντας το βραβείο κοινού στο Φεστιβάλ του Σλάμντανς και συγκινώντας με την all time classic ιστορία του πάλαι ποτέ διάσημου καλλιτέχνη που τώρα σαπίζει αργά στο κλουβί του.

Η πασίγνωστη «Μεταμόρφωση» του κυρίου Σάμσα σε ζωύφιο της Καρολάιν Λιφ, ήταν επίσης πολύ ενδιαφέρουσα για το σκίτσο και τον τρόπο που αυτό εξελισσόταν μέσα στο λευκό περιβάλλον του και τέλος το «The Man Who Waited» καναδικής παραγωγής ήταν η πιο πρόσφατη ταινία που προβλήθηκε (παραγωγής 2006) αποδεικνύοντας ότι ο Κάφκα εξακολουθεί να εμπνέει τους δημιουργούς κινουμένων σχεδίων και να τους ιντριγκάρει να μεταφέρουν την υποβλητική ατμόσφαιρα των παραβολών του στη μεγάλη οθόνη.

Περισσότερα εδώ

"Έξι δισεκατομμύρια τρόποι ζωής"

Το "Έξι δισεκατομμύρια τρόποι ζωής" εμφανίστηκε στη ζωή μας με τη μορφή ενός πρωτότυπου γαμήλιου δώρου. Εν αρχή, εγένετο αμηχανία. Η αλήθεια είναι ότι σε ξενίζει ένα βιβλίο επιστημονικής φαντασίας ως δώρο γάμου. Στη συνέχεια, την στιγμιαία αμηχανία διαδέχτηκαν τα χαμόγελα. Εξάλλου, ένα απρόβλεπτο δώρο είναι πάντα καλοδεχούμενο κι επιπροσθέτως, εμένα προσωπικά μ' αρέσουν αυτού του είδους οι εκπλήξεις.

Εκ των υστέρων, σκέφτηκα ότι το είδος στο οποίο ανήκει (σ.σ επιστημονική φαντασία) έχει μάλλον έναν ιδιότυπο συμβολισμό για γάμους. Ας πούμε ότι ο προσφέρων το δώρο σκέφτηκε ότι είναι σενάριο επιστημονικής φαντασίας το να εύχεσαι να μακροημερεύσει ένας γάμος στην εποχή μας ή η all time classic γαμήλια ευχή "να ζήσετε", για δείτε τι ωραία καλύπτεται από τον τίτλο που με τον τρόπο του μας το εύχεται σε δισεκατομμύρια!!!

Τελοσπάντων, ας έρθω στο θέμα μας που είναι να μιλήσω για το βιβλίο που προ μίας εβδομάδας διάβασα κι ομολογώ ότι με συνεπήρε ευχάριστα.

Δεν έχω εντρυφήσει στη λογοτεχνία επιστημονικής φαντασίας. Επιπλέον, δεν έχω διαβάσει κάτι άλλο του Παναγιώτη Κούστα κι έτσι δεν έχω άποψη για το στυλ του. Κατάλαβα όμως διαβάζοντας το συγκεκριμένο βιβλίο, ότι ο συγγραφέας είναι έξυπνος, με χιούμορ και διορατικότητα την οποία προφανώς οφείλει και στην σε βάθος μελέτη της πραγματικότητας που μας περιβάλλει.

Το βιβλίο, σε καθεμιά από τις 12 αυτοτελείς ιστορίες του, πραγματεύεται μια σειρά από θέματα της καθημερινότητας του τέλους του 21ου αιώνα. Κοινός άξονας σε όλες ο άνθρωπος, οι επιθυμίες του, η σχέση του με την καθημερινότητα όπως αυτή θα έχει διαμορφωθεί, τα παιχνίδια εξουσίας, η πολιτική, τα εργασιακά θέματα, τα περιβαλλοντικά, οι πολιτικές δολοφονίες κόκ

Το ενδιαφέρον είναι ότι ενώ δεν θα προλάβουμε να δούμε τον πλανήτη Γη και τους πέριξ αυτού σε περίπου 80 χρόνια από σήμερα, ο κόσμος που περιγράφεται στο βιβλίο (με εξαίρεση το κεφάλαιο Common Sensors) δεν φαντάζει και τόσο εξωπραγματικός. Αν αναλογιστούμε όλοι πώς ακουγόταν στ' αυτιά μας όταν είμασταν παιδιά η έλευση του 2000, για το 2100 είμαστε μάλλον καλύτερα φαντασιακά εξοπλισμένοι!

Παναγιώτη, ο επίλογος σου εν είδει παράβασης ή τούμπαλιν, μ' έκανε να σε συμπαθήσω ακόμη περισσότερο. Οι θεατρικές μου καταβολές βλέπεις ;)

Brivido felino

Ένα ιταλικό παλιό τραγούδι με τη φωνή της Μίνα ήταν αυτό που μ' έκανε ν' αντικρύσω τον κόσμο πιο αισιόδοξα σήμερα το πρωί, επειδή υπάρχεις εσύ. Τραγουδάω ακόμη τη μελωδία του στο μυαλό μου κι είναι σαν να κυκλοφορώ μ' ένα μεγάλο μυστικό σαν αυτά που έχεις τον πρώτο καιρό που ερωτεύεσαι. Ξέρω, ακούγεται τρελό αλλά τις βρίσκω πια πολύ βαρετές αυτές τις λογικές που στοιχειώνουν τη ζωή μας με κανόνες, πρέπει και δεν. Εγώ, έστω και μετά από τόσα χρόνια, ξανάνιωσα το ίδιο δυνατά όπως στην αρχή και χαμογέλασα με ικανοποίηση στη σκέψη ότι είσαι στο ίδιο σπίτι, κοιμάσαι στο ίδιο κρεβάτι και με δυο δρασκελιές μπορώ να έρθω να σου δώσω ένα φιλί και να σου πω ότι ευτυχώς που υπάρχεις, γιατί με δυο η ζωή είναι πιο ωραία και τα όνειρα μπορούν να εξακολουθήσουν- κόντρα στο ρεύμα της εποχής-να περιμένουν ότι θα πραγματοποιηθούν.

Σύρος, καλοκαίρι 2011-μέρος 5ο - Εικαστικά και άλλα

Σε όσα ακόμα ωραία πράγματα με συνάντησαν, στις φετεινές διακοπές, θέλω να προσθέσω:

Την έκθεση ζωγραφικής της φίλης Μαρίας Ξαγοράρη με τίτλο "Εντός των τειχών" που παρουσιάστηκε από τις 16 έως τις 26/8 στην αίθουσα τέχνης "Ερμούπολη"

Την έκθεση του Γιώργου Τερζή με θέμα το Μπενίν της Δυτικής Αφρικής και τίτλο "Μπενίν - Άνθρωποι και παραδόσεις", στον πολιτιστικό χώρο της Έπαυλης Τσιροπινά στην Ποσειδωνία

Μια βραδυά στους κήπους της έπαυλης Τσιροπινά (πρώην Δημαρχείο Ποσειδωνίας και νυν πολιτιστικό χώρο) με μουσική του 15ου και 16ου αιώνα.

Την απόλυτη ησυχία με τον αισθησιακό ήχο της θάλασσας λίγο πριν με πάρει ο ύπνος

Την ρετρό αίσθηση που μου προκαλούσε η Ποσειδωνία. Σαν να ήμουν ξανά παιδί...

Σύρος, καλοκαίρι 2001, μέρος 2ο - Κλασική Μουσική

Αν υποθέσουμε ότι ο κόσμος εξημερώνεται μέσα απ' την τέχνη και συνεπώς οι φέροντες κάποια εξουσία μπορούν με τις επιλογές τους να διαμορφώσουν το καλό γούστο και να συμβάλουν στη γενικότερη παιδεία του λαού, τότε είναι ιδιαίτερης σημασίας ο 7ος χρόνος του "διεθνούς φεστιβάλ κλασικής μουσικής Κυκλάδων" που και το φετεινό καλοκαίρι διεξήχθη μ' επιτυχία στη Σύρο.

Τα σκήπτρα στις καλλιτεχνικές εκδηλώσεις στη χώρα μας γενικά τα κρατάει η Αθήνα με αποτέλεσμα η επαρχία να περιορίζεται στις λεγόμενες αρπαχτές(sic) θιάσων αμφιβόλου συνήθως ποιότητας. Η Σύρος ευτυχώς έχει σπάσει αυτήν την παράδοση και κάθε χρόνο παρουσιάζει ένα χορταστικό καλοκαιρινό φεστιβάλ με ιδιαίτερο καλλιτεχνικό ενδιαφέρον για όλα τα γούστα.

Το φεστιβάλ κλασικής μουσικής σίγουρα δεν είναι συνηθισμένο για ένα νησί και μάλιστα στο πικ των καλοκαιρινών διακοπών, αλλά η συνεχώς αυξανόμενη προσέλευση του κόσμου και η αγάπη για το είδος, σε συνδυασμό με το ευτύχημα ενός θεάτρου σαν τον "Απόλλωνα¨της Ερμούπολης, έχουν ανεβάσει τον πήχυ κι έτσι οι παραστάσεις είναι υψηλού επιπέδου.

Είχαμε την τύχη να παρακολουθήσουμε τις 3 από τις 6 συνολικά παραστάσεις που δόθηκαν απ' τις 19 ως και τις 27 Αυγούστου. Ακούσαμε έργα των Mozart, Beethoven, Haydn, Mendelssohn, Malher, Schuman. Έργα που έχουν γραφεί για μεγάλες ορχήστρες και που εδώ προσαρμόστηκαν σε μικρότερες συνθέσεις, σε κουαρτέτα, κουιντέτα ή σεξτέτα. Απολαύσαμε μεγάλους σολίστες και μουσικούς απ' όλες τις χώρες του κόσμου και μας ικανοποιούσε να βλέπουμε ένα θέατρο να γεμίζει από ανθρώπους που ανταποκρίνονται θετικά στην ποιότητα που τους παρέχεται.

Δεν χρειάζεται να έχει κανείς πολλές γνώσεις γύρω απ' την κλασική μουσική για να μπορέσει να παρακολουθήσει μια παράσταση. Αρκεί να είναι δεκτικός στο είδος. Κρίνοντας απ' τον εαυτό μου που δεν έχω εντρυφήσει ιδιαίτερα σ' αυτή τη μουσική, αλλά μ' ευχαριστεί να την ακούει, νομίζω πως με τέτοιου είδους πρωτοβουλίες σαν αυτήν του Δήμου Σύρου ν' αγκαλιάσει μια τέτοια μουσική διοργάνωση, δίνονται ερεθίσματα.

Επιστρέφοντας στην πόλη, χάρηκα όταν έπεσε το μάτι μου σ' αυτήν την είδηση για το λυρικό λεωφορείο κι αν αρχικά την αντιμετώπισα ως σουρεαλιστική εικόνα (στην Αθήνα των απεργιών, των σκουπιδιών και των σπασμένων πεζοδρομίων -από αγανάκτηση ή μαγκιά-, άριες θα ξεχύνονται από ένα λεωφορείο), μετά είπα γιατί όχι; Αν η τέχνη αποφασίσει να πλησιάσει το μεγάλο κοινό και να διασώσει έστω και λίγους απ' αυτό, τότε ίσως και να υπάρχει ακόμη ελπίδα...

Σύρος, καλοκαίρι 2011, μέρος 4ο- Βιομηχανικό Μουσείο Ερμούπολης

Ένα πράγμα που με συγκινεί στη Σύρο είναι ν' ατενίζω από απόσταση τους δυο λόφους της, τον καθολικό- την Άνω Σύρο δηλαδή - και τον ορθόδοξο , την Ερμούπουλη. Η Άνω Σύρος προϋπήρχε. Αν θέλουμε να είμαστε ακριβείς, οι κάτοικοι της είναι οι κανονικοί ντόπιοι του νησιού. Τα σπίτια τους κρέμονταν απ' τον βράχο όταν η κάτω πόλη δεν είχε καν όνομα κι αριθμούσε ελάχιστες ψυχές και δυο- τρία χαμόσπιτα.

Το θαύμα ξεκίνησε με την προσφυγιά της ελληνικής επανάστασης και την καταστροφή της Χίου. Χιώτες, Κασιώτες, Υδραίοι κά εγκαταστάθηκαν στο νησί και συνετέλεσαν σ' αυτό το θαύμα που αργότερα ονομάστηκε Ερμούπολη.

Η Ερμούπολη αποτελεί ξεχωριστό και μοναδικό φαινόμενο πόλης στην ιστορία της νεώτερης Ελλάδας. Πυκνοκατοικήθηκε γρήγορα.

Αξίζει ν' αναφερθεί ότι μέχρι το 1821 ο πληθυσμός του νησιού αριθμούσε τους 4.000 κατοίκους κι εντοπιζόταν κυρίως στην Άνω Σύρο, ενώ το 1828, η Ερμούπολη μόνο έχει 14.000 κατοίκους και αναπτύσσεται στο μεγαλύτερο βιομηχανικό κι εμπορικό κέντρο της ελεύθερης Ελλάδας, φτάνοντας το 1850 τους 20.000 κατοίκους και το 1889 - την εποχή της μεγάλης ακμής της-τους 22.000. Παράλληλα με την οικονομική άνθηση που έφερε η εμπορική δραστηριότητα, οι Ερμουπολίτες, φρόντισαν να δώσουν στην πόλη τους μια πνευματική ακτινοβολία πρωτόγνωρη για τα δεδομένα της εποχής. Το ιστορικό 1ο Γυμνάσιο με γυμνασιάρχη τον Νεόφυτο Βάμβα οικοδομήθηκε χάρη στις εισφορές των πλουσιότερων αστών και εγκαινιάστηκε το 1833 ενώ το θέατρο Απόλλων λειτούργησε το 1864 φιλοξενώντας δεκάδες παραστάσεις ελληνικών και ξένων θιάσων κάθε χρόνο, όταν στην Αθήνα ακόμα δεν υπήρχε ανάλογο θέατρο...

Όλο αυτό το αστικό θαύμα της Ερμούπολης, γίνεται αντιληπτό στον σημερινό επισκέπτη μέσα απ' την αρχιτεκτονική της πόλης ή κι απ' ό, τι έχει απομείνει απ' την βιομηχανική κι εμπορική δραστηριότητα του παρελθόντος.

Το ιδανικότερο σημείο προβολής αυτής της δραστηριότητας είναι το Βιομηχανικό Μουσείο που εγκαινιάστηκε το 2000 και στεγάζεται σ' ένα παλιό εργοστάσιο χρωματουργίας (χρωματουργείο Κατσιμαντή ) του 1888. Το κτίσμα διακρίνεται για τον χαρακτηριστικό "πύργο ψύξης" του ανασκευασμένο στην πρώτη του μορφή.

Το εσωτερικό του μουσείου κρύβει έναν πραγματικό θησαυρό.

Μηχανές κι εργαλεία κλωστϋφαντουργίας, εξοπλισμός βυρσοδεψείων, δείγματα ναυπηγικής, προϊόντα υαλουργίας αλλά και συσκευασίες τροφίμων που παρασκευάζονταν στο νησί, λουκουμιών, μια βιτρίνα μαγαζιού που πούλαγε κορδέλες, υφάσματα, είδη ραπτικής, αλλά και δείγματα τυπογραφίας, εφημερίδες της εποχής, πολεοδομικούς χάρτες, αρχιτεκτονικά σχέδια καθώς και ζωγραφικούς πίνακες από Συριανούς καλλιτέχνες του 19ου αιώνα.

Η συλλογή αριθμεί συνολικά τα 300 αντικείμενα και συνεχίζει να εμπλουτίζεται

Το Βιομηχανικό Μουσείο αποτελείται κι από 3 ακόμη κτίρια εξαιρετικής σημασίας, όπως το Βυρσοδεψείο Κορνηλάκη, το υφαντουργείο Βελισαρόπουλου που στεγάζει το εργαστήριο αποκατάστασης και συντήρησης παλαιών μηχανημάτων κι εργαλείων και το Σκαγιοποιείο Αναιρούση που λειτουργούσε απ' το 1889 και είναι πιθανώς και το μοναδικό σωζόμενο στην Ευρώπη με το σύνολο του εξοπλισμού του.

Σύρος, καλοκαίρι 2011- μέρος 3ο - Ανακύκλωση

Oι φετεινές διακοπές ήταν όλο εκπλήξεις! Η παραμονή μας στην αγαπημένη Σύρο ήταν χαλαρωτική, ξεκούραστη και γεμάτη φίλους και γνωστούς. Ήταν στιγμές που ένιωθες σαν να είχε γίνει κανονική απόβαση από γνώριμα πρόσωπα στο νησί. Περπατούσαμε αμέριμνοι στην Ερμούπολη και βλέπαμε μπροστά μας μια οικεία φυσιογνωμία. Ρεμβάζαμε στην παραλία και δίπλα μας ακριβώς - όλως τυχαίως- ερχόταν να καθίσει κάποιος άλλος.

Περάσαμε τις μέρες μας χωρίς ιδιαίτερο άγχος για να εξερευνήσουμε άγνωστες περιοχές. Τόσα χρόνια τώρα τον ξέρουμε τον τόπο, έχουμε τα στέκια μας, είμαστε πάντα ανοιχτοί και σ' άλλα και το απολαμβάνουμε.

Όσο καλά όμως και να γνωρίζεις ένα μέρος, πάντα υπάρχει κάτι που έχεις ακόμη να μάθεις γι' αυτό.

Φέτος το καλοκαίρι, εκπλαγήκαμε ευχάριστα διαπιστώνοντας ότι η Σύρος κάνει σοβαρή ανακύκλωση και μάλιστα κατά τα διεθνή πρότυπα. Μέχρι τώρα είχα δει συστηματική και σωστή ανακύκλωση μόνο στα ταξείδια μας στο εξωτερικό. Στην Ελλάδα, η λέξη είναι γνωστή, αλλά η εφαρμογή σχετικά άγνωστη και αδιάφορη για την πλειονότητα των κατοίκων. Έχω δει να πετιούνται σάπια λαχανικά και κρέατα σε μπλε κάδο που βρίσκεται μπροστά από γνωστή αλυσίδα σούπερ μάρκετ στην Καλλιθέα και υποπτεύομαι ότι γίνεται κι αλλού. Έχω μεταφέρει επανειλημμένως με το αυτοκίνητο τα ανακυκλώσιμα σκουπίδια του σπιτιού για να βρω κάδο να τα πετάξω και με το ρίσκο μάλιστα να καταλήξουν στην ίδια χωματερή με τα συμβατικά απορρίμματα.

Στην Αθήνα μέχρι πρότινος, η ύπαρξη μπλε κάδου δεν ήταν αυτονόητη για όλες τις γειτονιές- πάω στοίχημα ότι ακόμα απουσιάζουν από κάποιες. Στη γειτονιά μας επί παραδείγματι, μόλις πέρυσι, λίγες εβδομάδες πριν τις δημοτικές εκλογές, αποκτήσαμε μπλε κάδο και διανεμήθηκαν και οι ανάλογες σακκούλες σε κάθε διαμέρισμα. Ήταν βέβαια μια κίνηση απελπισίας του απερχόμενου δημάρχου κι ευτυχώς για μας δεν τον βοήθησε να διατηρήσει το αξίωμα του!

Στη Σύρο, είδαμε κάδους για κάθε συσκευασία που μπορεί ν' ανακυκλωθεί, σε κάθε περιοχή, ώστε να διευκολύνονται τόσο οι μόνιμοι κάτοικοι, όσο κι οι παραθεριστές.

Οι κάδοι αυτοί είναι μπλε για την ανακύκλωση του γυαλιού, κίτρινοι για το χαρτί και γκρι για τις υπόλοιπες συσκευασίες. Πλάι τους, κάθε φορά είναι και οι κοινοί κάδοι για τα υπόλοιπα μη ανακυκλώσιμα. Έτσι, δεν σου παίρνει πάνω από δυο λεπτά να τοποθετήσεις την κάθε συσκευασία εκεί που πρέπει.

Τα αυτοκίνητα που συλλέγουν τα σκουπίδια κάνουν τακτικά δρομολόγια και είναι ειδικής χρήσης- δηλαδή συλλέγουν μόνο την ανακύκλωση-.

Αντιγράφω απ' το ενημερωτικό φυλλάδιο που διανέμεται δωρεάν: η γραμματεία του Φορέα Διαχείρισης είναι πάντα πρόθυμη να σας ενημερώσει για όλα τα θέματα που αφορούν την Ανακύκλωση στο νησί μας, όπως τα σημεία που βρίσκονται οι κάδοι, τα υλικά που μπορούν να δεχτούν, την ημέρα και ώρα αποκομιδής τους. Μπορείτε επίσης να ενημερώσετε αν διαπιστώσετε κάποιο πρόβλημα (π.χ. να αναφέρετε ότι κάποιος κάδος έχει γεμίσει) ή να κάνετε τις δικές σας προτάσεις που θα καταγραφούν και θα απαντηθούν.

Το ακόμα πιο εντυπωσιακό είναι ότι δίπλα σε όλους αυτούς τους κάδους (σκεπαστούς παρακαλώ για λόγους οσμής αλλά κι αισθητικής) συνυπάρχει κι ένας κόκκινος για ανακύκλωση μαγειρικού λαδιού!

Αν δεν είναι αυτό προχωρημένο, και μάλιστα όχι στην πρωτεύουσα, αλλά σ' ένα κυκλαδονήσι, τότε τι είναι;

Στη φωτογραφία που ακολουθεί, απαθανάτισα τον κόκκινο κάδο για του λόγου το αληθές και αξίζει να επισημάνω ότι είναι απ' τα Χρούσσα, ένα όμορφο χωριό, απομακρυσμένο απ' την πόλη, όχι παραθαλάσσιο και καθόλου τουριστικό πράγμα που εξαλείφει και τις όποιες ενστάσεις για προβολή.

Εύχομαι ν' ακολουθήσουν κι άλλοι δήμοι γιατί πολιτισμός δεν είναι μόνο να πηγαίνεις θέατρο ή να επισκέπτεσαι μουσεία, αλλά να φροντίζεις ενσυνείδητα για την καθαριότητα της γειτονιάς, της πόλης σου, της χώρας σου και του πλανήτη που με τόση ανοχή σε φιλοξενεί.

Σύρος, καλοκαίρι 2011 - μέρος 1ο - Το βιβλιοπωλείο

Στην πόλη που τόσο έχω αγαπήσει τα τελευταία 11 χρόνια και που επιθυμώ να ζήσω κάποτε μόνιμα, υπάρχει ένα αγαπημένο μέρος.

Δεν είναι απ' αυτά που θα βρει κανείς σε τουριστικούς οδηγούς, δεν σχετίζεται με φαγητό, ποτό ή διασκέδαση. Είναι απ' αυτά τα μέρη που προσέχεις όταν έχεις πια αρχίσει να νιώθεις οικεία με το περιβάλλον, όταν πετάς από πάνω σου το ταμπελάκι του τουρίστα και βλέπεις την πόλη με άλλο μάτι.

Μιλάω τόση ώρα για ένα βιβλιοπωλείο παλιού καιρού. Δεν πουλάει χαρτικά, παρά μόνο βιβλία. Αυτοί που αγαπούν τα βιβλία θα το αναγνωρίσουν αμέσως. Είναι "old fashionned" βιβλιοπωλείο για τους λάτρεις του είδους, χωρίς περαιτέρω φτιασιδώματα.

Η βιτρίνα του χορταστική, με μεγάλο της μέρος να καλύπτεται από τίτλους σχετικούς με το νησί. Εκεί κείται η "Μεγάλη Χίμαιρα", εκεί ¨Η εποχή των χρυσανθέμων" ή "Η ψυχολογία Συριανού συζύγου" κόκ.

Το σημείο αναφοράς μου όμως για το συγκεκριμένο βιβλιοπωλείο, είναι οι ιδιοκτήτες του. Πρόκειται για ένα γλυκύτατο ζευγάρι πολύ περασμένης ηλικίας πια που μέχρι και πριν από δυο μήνες ανελλιπώς άνοιγε κι έκλεινε το μαγαζί παρέα, εργαζόντουσαν μαζί δημιουργικά κι αισθανόντουσαν περήφανοι για το μαγαζί τους.

Το στολίδι τους είναι σίγουρα ο πρώτος όροφος του μαγαζιού. Γεμάτος βιβλιοθήκες απ' άκρη σ' άκρη, εκλεκτές εκδόσεις, σπάνια βιβλία, ιστορικά ντοκουμέντα, βραβεία και παράσημα κι ένας μεγάλος χώρος για εκδηλώσεις και φιλολογικές βραδυές. Με το που ανεβαίνεις την ξύλινη σκάλα, η μυρωδιά του χαρτιού - μυρωδιά αγαπημένη για τους βιβλιόφιλους- είναι διάχυτη. Γι' αυτόν τον χώρο ήταν τόση η περηφάνεια τους που αν σ' έβλεπαν σοβαρό αναγνώστη, σε ξεναγούσαν ευχαρίστως εκεί.

Δεν υπήρχε περίπτωση στις επισκέψεις μας μέχρι και πέρυσι να τους ζήταγες έναν τίτλο και να μην σου έλεγαν με κλειστά τα μάτια πού ήταν τοποθετημένος. Το βιβλιοπωλείο τους ήταν το δεύτερο σπίτι τους. Δεν τους γνώρισα ποτέ προσωπικά, αλλά είμαι νομίζω καλός δέκτης αυτού που εξέπεμπαν κι όσες φορές μπήκα στον επαγγελματικό τους χώρο διαπίστωσα την αγάπη και την αφοσίωση τους γι' αυτό που έκαναν. Μέγα ευτύχημα να σ' αρέσει η δουλειά που κάνεις κι εδώ, κάθε φορά που αγόραζες κάτι, ήξερες ότι το είχαν αγγίξει και τοποθετήσει στο ράφι στοργικά κι όχι διεκπεραιωτικά.

Φέτος, ήταν η πρώτη φορά που περνώντας από κει βρήκα το μαγαζί κλειστό. Θορυβήθηκα προς στιγμήν, ρώτησα τους γείτονες κι ευτυχώς έμαθα ότι είναι μεν καλά στην υγεία τους, αλλά αποφάσισαν από κοινού πως ήρθε πια η ώρα ν' αποσυρθούν.

Το μαγαζί το δουλεύουν τα παιδιά και τα εγγόνια τους, ωστόσο επειδή η διαδοχή υπήρξε πρόσφατη, αν ζητήσεις κάτι απ' τον επάνω κυρίως όροφο, ο νεαρός εγγονός θα πάρει τηλέφωνο τον παππού του να τον κατατοπίσει για την ακριβή θέση. Συνέβη μπροστά μας!

Κατά πάσα πιθανότητα δεν θα ξαναδώ ποτέ τον κύριο Στάθη και την κυρία Πόπη στις γνώριμες θέσεις τους, μοιράζομαι ωστόσο μια εικόνα τους που είχα την τύχη να παρακολουθήσω κανά δυο χρόνια πριν και την αφήνω σαν ρομαντική πινελιά στη σκληρή και κυνική εποχή μας.

Στην παραλία της αρχοντικής Ερμούπολης, εκείνος κι εκείνη πάντα κομψοί κι αρχοντικοί, περπατούν χεράκι- χεράκι καθώς πηγαίνουν ν' ανοίξουν το μαγαζί τους για το απόγευμα.