Παρασκευή, Ιανουαρίου 23, 2009

Η Κωνσταντινούπολη των ευσεβών μου πόθων!

Προειδοποίηση: Δεν πρόκειται για ταξειδιωτικό ποστάκι, με την έννοια ότι δεν το έχω κάνει ακόμα το εν λόγω ταξείδι.
Απ’ την άλλη μεριά όμως, πρόκειται για ταξείδι μέσα απ’ τις σελίδες δύο εξαιρετικών βιβλίων.
Εξηγούμαι:
Πριν από δυο χρόνια, διάβασα την «Ινσταμπούλ» του Ορχάν Παμούκ. Άρτι νομπελίστας λογοτεχνίας ο Τούρκος συγγραφέας τότε και το βιβλίο που έγραψε για την γενέτειρα του ήταν στα ευπώλητα της εποχής.
Νομίζω είναι δύσκολο να γράψει κανείς για την πόλη που γεννήθηκε, ανδρώθηκε και ζει ακόμα. Μοιραία οι αναμνήσεις κυριαρχούν και μπορεί να υποσκελίσουν τα όποια αντικειμενικά στοιχεία, αν υπάρχει βέβαια αντικειμενικότητα…
Είναι παρόλα αυτά, εξαιρετικά γοητευτικό να διαβάζεις τον τρόπο με τον οποίο ένας άνθρωπος προσεγγίζει συγγραφικά την πόλη του, μια πόλη που δεν είναι απλώς μια οποιαδήποτε πόλη, αλλά για μας, τους «άσπονδους απέναντι» είναι Η ΠΟΛΗ.
Στη δική μας πατρίδα και συνείδηση, υπάρχει πάντα το παλιό μεγαλείο της πάλαι ποτέ Βασιλεύουσας, η Κωνσταντινούπολη κι όχι η τουρκική Ινσταμπούλ, η γκλαμουριά του Βυζαντίου, η Αγιά Σοφιά, μνημείο της Ορθοδοξίας, ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, η κερκόπορτα κι ο θρύλος με τον εξαδάκτυλο που θα τα δώσει όλα πίσω!
Ναι, μην γελάτε καθόλου. Νιώθω ότι εκεί έξω κυκλοφορούν ακόμα πολλοί τρελλοί που νιώθουν ότι η Πόλη θα έπρεπε να είναι ελληνική κι ότι οι παλιοί λογαριασμοί δεν έχουν κλείσει. Υπάρχουν πολλοί που γι’ αυτούς η πολυεθνικότητα του Βυζαντίου δεν σημαίνει και πολλά πράγματα. Την αγνοούν επιδεικτικά. Όλα ήταν ελληνικά, όλα ακόμα κι αυτοί οι Βυζαντινοί αυτοκράτορες παρόλο - που αν δεν κάνω λάθος- στέφονταν Ρωμαίοι αυτοκράτορες!

«Ινσταμπούλ» -Ορχάν Παμούκ

Σε μια τέτοια λοιπόν πόλη, με βαριά ιστορία, γεννήθηκε ο Παμούκ. Για την πόλη του γράφει. Την πόλη του φωτογραφίζει, αυτήν αναπολεί και νοσταλγεί. Αυτήν ονειρεύεται. Και είναι η πόλη του χωρίς αμφιβολία με την στενή έννοια του όρου, αλλά και στον βαθμό που οι ιστορικές πόλεις με βαριά κληρονομιά είναι τελικά οι πόλεις όλων μας.
Στους δρόμους της Ινσταμπούλ έπαιξε για πρώτη φορά ο μικρός Ορχάν, αυτή υπήρξε η γη των γονιών και των παππούδων του, εκεί γνώρισε τον εαυτό του και πήγε σχολείο, εκεί ερωτεύτηκε και ζει ακόμα.
«Η μοίρα της Ιστανμπούλ είναι και δική μου μοίρα, είμαι αφοσιωμένος στην πόλη επειδή σε αυτήν οφείλω αυτό που είμαι», εξομολογείται ο Ορχάν Παμούκ.
Το βιβλίο του είναι ένα είδος προσωπικού ημερολογίου αλλά προσφέρει και πλούσιες πληροφορίες για τον μελλοντικό ταξειδιώτη. Λέω ταξειδιώτη κι όχι τουρίστα, γιατί ο Παμούκ αναδεικνύει μέσα απ’ το γραπτό του μια πόλη που σε κάνει να θες να την ζήσεις. Συγχρόνως, μιλάει με ιδιαίτερο τρόπο για τη μελαχγολία αυτής της πόλης. Μια μελαγχολία «τυπωμένη» πια στο DNA των κατοίκων της, παλιών και νέων.
Είναι το τέλος ενός πολιτισμού αλλά και η γέννηση ενός καινούργιου.

«Η Κωνσταντινούπολη των ασεβών μου φόβων» - Γιάννης Ξανθούλης

Ο Ξανθούλης, με ρίζες απ’ την Ανδριανούπολη, κουβαλάει την Πόλη στο αίμα του και μιλάει γι’ αυτήν με ιδιαίτερα συναισθηματικό τρόπο. Η ματιά του είναι αυτή του ανθρώπου που επιστρέφει ξανά και ξανά για να περπατήσει στις ίδιες γειτονιές και να γευτεί όχι μόνο αυτά που τον έκαναν να την αγαπήσει αλλά και τα καινούργια στα οποία «ανοίγεται» με πάθος.
«Όπως την ένιωσα περπατώντας επίμονα στα σοκάκια, στις καινούργιες λεωφόρους, στους μπαχτσέδες και στις όχθες του Βοσπόρου. Ψελλίζοντας τα τούρκικα με λάθη που με παρασέρνουν σε περιπέτειες, φανερώνοντας την ασέβεια της ευσεβούς φήμης της, την ανάγκη της σιωπής μέσα στο πολύχρωμο και πολύβουο παρόν της, τη νοσταλγία των αληθινών της φόβων που οργάνωσαν το μεγαλείο της. Πολλές φορές ταξίδεψα στην Κωνσταντινούπολη-Πόλη-Ιστανμπούλ. Όμως εκείνη τη φορά, που αφέθηκα στη φιλόξενη αμετροέπεια ενός θεότρελου Τούρκου φίλου, έμαθα κι άλλα. Και για την Πόλη- που υποτίθεται ότι γνώριζα καλά, σαν αυτονομημένος περιπατητής- και για μένα τον ίδιο, φωτισμένο από σκιές που καθορίζουν το μυστήριο της».

Όπως και να την λέμε, Κωνσταντινούπολη ή Πόλη ή Ινσταμπούλ, αυτή η πόλη αποτελεί γοητευτικό προορισμό για τους ήδη μυημένους αλλά και γι’ αυτούς που θέλουν να την δουν από κοντά. Ελπίζω να μπω κάποια στιγμή στη δεύτερη κατηγορία με στόχο βέβαια να πιάσω την πρώτη, αυτή των μυημένων…

8 σχόλια:

Σταυρούλα είπε...

Όταν κοιτάς πέρα από προκαταλήψεις δε σου μένει παρά να τ΄απολαύσεις το ταξίδι πρώτα στις σελίδες κι έπειτα στ΄ αλήθεια. Στο εύχομαι!!

Μπήκαν στη λίστα! :)

An-Lu είπε...

Μην παραλείψεις να διαβάσεις και το "Παλιά πολύ παλιά" του Μάρκαρη, το οποίο εκτυλίσσεται στην Πόλη ;-)

Кроткая είπε...

"οι ιστορικές πόλεις με βαριά κληρονομιά είναι τελικά οι πόλεις όλων μας."

εύγε, έτσι ακριβώς είναι.

Όπως ισχύει και για τα ιστορικά μνημεία.

Ορθώς θυμάσαι, Ρωμαίοι ήταν οι Βυζαντινοί Αυτοκράτορες, κι εξού και εμείς είμαστε "Ρωμιοί".

Κατά τα άλλα, προς το παρόν, αρκέσου στα κονιάκ. :)

Αλεπού είπε...

@renata
Σ' ευχαριστώ πολύ-πολύ :)
Να τα διαβάσεις, στα συστήνω. Και δες κι αυτό που προτείνει η γοργόνα παρακάτω. Το έχω διαβάσει κι αυτό και είναι πολύ καλό!
@an-lu
Το έχω διαβάσει κι αυτό γοργονίτσα μου, απλώς δεν το ανέφερα γιατί είναι πιο πολύ μια ιστορία που εκτυλίσσεται στην Πόλη, παρά η Πόλη αυτή καθαυτή σαν πρώτη ύλη.
@krotkaya
...πράγμα που σκοπεύω να πράξω άμεσα! ;)

An-Lu είπε...

ΥΓ Μιά απόφαση είναι και 300 ευρώπουλα πήγαινε-έλα...

Αλεπού είπε...

@an-lu
Ψάχνω το κατάλληλο timing!

Ανώνυμος είπε...

Εννοείται ότι η Κωνσταντινούπολη είναι δικιά μας, ελληνική-ελληνικότατη, αλλά ακόμα και να ήταν τώρα στην κυριότητα μας, εγώ και πάλι την Αθήνα θα ήθελα για πρωτεύουσα. Γιατί πρώτα στην Αθήνα θεμελιώθηκε ο ορισμός της λέξης "πόλης" και μετά η Κων/πολη ονομάστηκε η Πόλη. Και μπορεί όταν άκμαζε η Κων/πολη η Αθήνα να είχε καταντήσει χωριό, ειδικά όταν ο Ιουστινιανός έκλεισε όλες τις φιλοσοφικές σχολές, αλλά όταν άκμαζε η Αθήνα επί Περικλέους, με τα περίλαμπρα και αριστουργηματικά έργα της Ακρόπολης(άσχετα που μας τα ρήμαξαν οι Έρουλοι, οι Τούρκοι, οι Βενετοί = Μοροζίνι, και οι Άγγλοι = Έλγιν που δε μας τα δίνουν και πίσω), η Κων/πολη δεν υπήρχε καν, ήταν Βυζάντιο και Καλχηδών, και ήταν στην κυριότητα της Αθηναϊκής Συμμαχίας (αν δε κάνω λάθος). Λατρεμένη η Κων/πολη, το κέντρο της Ορθοδοξίας, που ενω όλη η Ευρώπη είχε Μεσσαίωνα, εμείς ακμάζαμε, με την μεγαλειώση Αγία Σοφία, το σύμβολο της υπέρτατης χριστιανικής τέχνης, αλλά να μην ξεχνάμε την Αθήνα, που αν και πλέον σε σύγκριση με την "Ιστανμπούλ" όπως αποκαλούν την Πόλη, βρίσκεται σε χαώδη κατάστατη, λόγω των εκμεταλλευτών που κυριεύαν, κυριεύουν και ελπίζω να μη συνεχίζουν να κυριεύουν την Ελλάδα ?των Ελλήνων?, πάντα θα είναι η πιο γνήσια ελληνική πόλη. Γιατί δε πρέπει να ξεχνάμε πως στην Κων/πολη δε ζούσαν μόνο Έλληνες ή Ρωμαίοι, αλλά και Αρμένιοι και άλλοι (αν δε κάνω λάθος), ενώ η Αθήνα, επειδή ήταν πιο αυστηρή δε δεχόταν "βαρβάρους", όπως αποκαλούσαν τους ξενόγλωσσους, όπως π.χ. τους Πέρσες, παρά μόνο όσους μιλούσαν την ελληνικήν διάλεκτον, και αντιπροσώπευε την γνήσια ελληνική θρησκεία, το 12θεο (δεν πιστεύω στο 12θεϊσμό, προς Θεού) και όχι τον Χριστιανισμό. Γι' αυτό, μπορεί η Κων/πολη να είναι χρυσή, αλλά και η Αθήνα είναι ρόδινη, η Κων/πολη είναι το κέντρο της Ορθοδοξίας, και η Αθήνα το κέντρο της Φιλοσοφίας. Απλώς η Κων/πολη είναι πιο μεγάλη, έχει πιο πολύ κόσμο (πολύ-πολύ-πολύ πιο πολύ κόσμο, 13.000.000+++ νομίζω) και ενώνει δυο ηπείρους (Ευρώπη-Ασία). Κατά τα άλλα Αθήνα και πάλι Αθήνα...

Ανώνυμος είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από έναν διαχειριστή ιστολογίου.