«Το ευχαριστημένο ή οι δικοί μου άνθρωποι».

Έχω διάφορες εμμονές με μεγάλες προσωπικότητες της τέχνης ή των γραμμάτων, κάποιες απ’ τις οποίες εν ζωή ακόμα και κάποιες άλλες κοιμισμένες για πάντα. Μάλλον οι περισσότερες εμμονές μου ανήκουν στην δεύτερη κατηγορία. Ίσως γιατί αυτοί που έφυγαν για το μεγάλο ταξείδι έχουν αφήσει τον γοητευτικό μύθο πίσω τους. Μια τέτοια περίπτωση είναι και ο Μ. Καραγάτσης ή αλλιώς Δημήτρης Ροδόπουλος.

Ο Καραγάτσης ήταν κατά γενική ομολογία η πιο πληθωρική και τελικά η πιο ατόφια πεζογραφική ιδιοφυΐα της λεγόμενης γενιάς του ’30 σύμφωνα με τα όσα είπε ο Γ.Π Σαββίδης στη νεκρολογία που έγραψε τον Σεπτέμβρη του 1960 στο «Βήμα». Ο Καραγάτσης ήταν αναγνωρισμένος για το μεγάλο ταλέντο του και την ικανότητα του να γράφει από τους κορυφαίους συγγραφείς της γενιάς του- προνόμιο που δεν απολαμβάνουν οι περισσότεροι λογοτέχνες. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην έκδοση της «Νέας Εστίας» που κυκλφόρησε το 1961, το τεύχος 823 ήταν αφιερωμένο στη μνήμη του και υπογεγραμμένο από τους Βενέζη, Καστανάκη, Μυριβήλη, Παναγιωτόπουλο, Πετσάλη-Διομήδη. Ο Μυριβήλης λέει: «ήταν ο πιο προικισμένος απ’ όλους μας, ο πιο εργατικός, ο πιο συνθετικός, ο πιο γνήσιος μυθιστοριογράφος. Κανείς άλλος μας δεν μπορούσε να στήσει τον μύθο και να κινήσει τους ήρωες του με τόση ευκολία κα με τόση αληθοφάνεια. Ήταν εκπληκτικές οι ικανότητες του στη δημιουργία ατμόσφαιρας και στην επινόηση πειστικών εκ πρώτης όψεως καταστάσεων».

Σήμερα, 100 χρόνια απ’ τη γέννηση του συγγραφέα και 48 απ’ τον θάνατο του, η κόρη του Μαρίνα βρίσκει το κουράγιο να πει την ιστορία της οικογένειας και να φέρει στο φως σκηνές απ’ την καθημερινότητα τους. Πόσο δύσκολο είναι για ένα παιδί να έχει πατέρα τον δύσκολο, δύστροπο Καραγάτση; Πώς είναι ένα σπίτι ολόκληρο να πρέπει να πειθαρχεί στους ρυθμούς του συγγραφέα που χρειάζεται ησυχία για να γράψει και ιδανικές συνθήκες για να κοιμηθεί; Πόσο υπομονετική υπήρξε η μητέρα της, η ζωγράφος Νίκη Καραγάτση στο πλευρό μιας τόσο ισχυρής προσωπικότητας; Ποια ήταν η ιστορία της Λασκαρώς, της φτωχής υπηρέτριας που στο πρόσωπο της ζωγραφίζονται όλες οι ιστορίες των κοριτσιών που για λόγους φτώχειας έφυγαν απ’ τα σπίτι τους στην επαρχία και ξενοδούλεψαν στην Αθήνα; Ποια ήταν η ιστορία της οικογένειας όπως τη διηγείται η γιαγιά Μίνα;

Μ’ όλα αυτά τα φαντάσματα αποφασίζει να αναμετρηθεί η κόρη του Καραγάτση, η Μαρίνα που πήρε το όνομα της απ’ την ηρωίδα της «Μεγάλης Χίμαιρας», η απόγονος ενός σπουδαίου συγγραφέα, η ίδια συγγραφέας άξια σήμερα και ανατόμος της οικογένειας της.

Στο βιβλίο της «Το ευχαριστημένο ή οι δικοί μου άνθρωποι», η Μαρίνα Καραγάτση δανείζεται τα λόγια των οικείων της προσώπων και μ’ αυτά τους ζωντανεύει ξανά σε τρεις παράλληλους μονολόγους μιας ανοιξιάτικης μέρας του 1950 κι ενός θεατρικού μονόπρακτου του 2006. Στο μονόπρακτο της, οι τρεις δικοί της άνθρωποι μαζί με τον παππού και τον θείο της συναντιούνται στο αυλιδάκι του ουρανού, περιγελούν τα εγκόσμια και ζουν την αιώνια ζωή απόλυτα συμφιλιωμένοι πια μεταξύ τους και με όσα τους πίκραναν όσο ήταν ζωντανοί.

Το βιβλίο είναι απολαυστικό και διαβάζεται ευχάριστα. Αποτελεί πλούτο γνώσης για την εποχή που περιγράφει, την καθημερινότητα του συγγραφέα, αλλά και την ιστορία της ναυτιλίας στην Άνδρο.

Με μια γλυκειά μελαγχολία, διάβασα την τελευταία σελίδα κι έκλεισα το φως χτες το βράδυ. Ήταν 14 Σεπτεμβρίου, η ημερομηνία που 48 χρόνια πριν, ο Καραγάτσης πέρναγε στην αιωνιότητα κλείνοντας τον μαγικό κόσμο των γραπτών του με την περίφημη φράση «Ας γελάσω».

Φοβερή σύμπτωση να διαβάζω για κείνον στην επέτειο του θανάτου του. Τo ανακάλυψα σήμερα. Είναι να μην με στοιχειώνει μετά ο συγκεκριμένος συγγραφέας;