Ο κύριος Αρκάντιν

Χτες είδα τον "κύριο Αρκάντιν" του Όρσον Γουέλς. Μην φανταστείτε σε θερινό σινεμά, γιατί λόγω καύσωνα, ούτε εκεί δροσίζεσαι αυτές τις μέρες. Προτίμησα το dvd και τη σπιτική δροσιά του air condition.

"Ο κύριος Αρκάντιν" είναι ταινία του 1955. Ο τίτλος στα αγγλικά είναι "Confidential report". Γυρισμένη στην Ισπανία, τη Γερμανία, την Ιταλία και τη Γαλλία, παραμένει απ’ τις πιο ενδιαφέρουσες δουλειές του Γουέλς, καθώς ο ίδιος όχι μόνο έγραψε το μυθιστόρημα και το σενάριο, αλλά έκανε τη σκηνοθεσία και πρωταγωνίστησε, ακριβώς όπως είχε κάνει και στον μνημειώδη «Πολίτη Κέιν».
Μετά από μια βίαιη ανταλλαγή πυροβολισμών στο λιμάνι της Νάπολης, τα τελευταία λόγια ενός ετοιμοθάνατου σχετικά με κάποιον Αρκάντιν και τη σύζυγό του Σόφι, - την υποδύεται καταπληκτικά η Κατίνα Παξινού-, στρέφουν τον Βαν Στράτεν στην αναζήτηση του μεγιστάνα Αρκάντιν με στόχο να τον γνωρίσει και να του αποσπάσει μεγάλα χρηματικά ποσά.
Το δόλωμα είναι η κόρη του Αρκάντιν, Ρέινα.
Οι δυο άντρες έρχονται σε επαφή κι ο σκοτεινός και αδίστακτος Αρκάντιν, αναθέτει στον νεαρό Βαν Στράτεν μια αποστολή. Να ερευνήσει τη ζωή του πριν από το σημείο που έπαθε αμνησία, μήπως και έτσι καταφέρει να ανακτήσει τη χαμένη του μνήμη. Ο Βαν Στράτεν δέχεται και εν αγνοία του γίνεται πιόνι στη σκακιέρα του Αρκάντιν. Στη διάρκεια της νουάρ και με couleur locale «παρτίδας», θα γνωρίσει μυστηριώδεις τύπους απ’ το παρελθόν του Αρκάντιν που ο καθένας τους κρατάει κι ένα κομμάτι του παζλ που συνθέτει τη ζωή του μεγιστάνα. Ο ένας μετά τον άλλον βρίσκονται δολοφονημένοι κάτω από ανεξιχνίαστες συνθήκες.
Ο Βαν Στράτεν νομίζει πως απειλεί τον Αρκάντιν και με δόλωμα και πάλι την ανυποψίαστη Ρέινα τον προκαλεί για την τελευταία κίνηση. Ο Αρκάντιν έχει τον τελευταίο λόγο και απαντάει μ’ ένα θεαματικό ματ.

Παρακολουθώντας αυτήν την ταινία σήμερα, μπορώ να καταλάβω γιατί για την κινηματογραφική βιομηχανία της δεκαετίας του ‘40 και του ‘50 οι ταινίες του Γουέλς χαρακτηρίστηκαν η μία μετά την άλλη εισπρακτικές αποτυχίες.
Η σκηνοθετική ματιά και η μαεστρία στην τεχνική της κάμερας και της υπόκρισης δεν μπορούσαν να περάσουν στο Χόλυγουντ που εκείνη την εποχή αρεσκόταν σε άλλου είδους ταινίες. Ο Γουέλς δεν χρησιμοποιεί καμιά ευκολία. Δεν υπάρχουν εδώ μοιραίες γυναίκες και οι καλοί δεν είναι απαραίτητα και οι κερδισμένοι στο τέλος.
Αλλά ακριβώς αυτά τα στοιχεία στη σύλληψη και την αφήγηση της ταινίας είναι οι καινοτομίες ενός μεγάλου σκηνοθέτη που έβλεπε και δρούσε μπροστά απ’ τα στενά πλαίσια της εποχής του.
Ο Γουέλς ακολούθησε τη μοίρα πολλών μεγάλων δημιουργών που δικαιώθηκαν μετά θάνατον. Μετά από σειρές αποτυχιών σε οικονομικό επίπεδο και με μια μόνο ταινία να έχει γυριστεί και μονταριστεί χωρίς εξωτερικές επεμβάσεις -(σ.σ : ο «Πολίτης Κέιν είναι η μόνη ταινία στην οποία δεν παρενέβησαν τα κινηματογραφικά στούντιο αφού ο Γουέλς καλυπτόταν από το συμβόλαιο του να έχει τον πρώτο και τελευταίο λόγο)-, τιμήθηκε για τη συνολική προσφορά του στην Τέχνη το 1975.

Το 1984 του απενεμήθη το βραβείο D.W.Griffith.

Η κριτική τον αποθέωσε μετά θάνατον. Το 1999 η Αμερικανική Ακαδημία Κινηματογράφου τον ανακήρυξε ως τον 16ο καλύτερο ηθοποιό όλων των εποχών.

O κύριος Αρκάντιν / Confidentιαl Report (1955) Σκηνοθεσία-Σενάριο: Όρσον Γουέλς. Φωτογραφία: Ζαν Μπουργκουάν. Ηθοποιοί: Όρσον Γουέλς, Πάολα Μόρι, Ρόμπερτ Άρντεν, Ακίμ Ταμίροφ, Μάικλ Ρεντγκρέιβ, Κατίνα Παξινού. Διάρκεια: 93’, A/M