Περσέπολις

Το καλοκαίρι νομίζω πρόσεξα για πρώτη φορά αφίσα που διαφήμιζε την "Περσέπολη"και την είχα βάλει στα υπόψιν του χειμώνα.

Ο στόχος επετεύχθη πριν μια βδομάδα σ΄ένα κατάμεστο Αττικόν που ήταν άλλωστε και ο μόνος κινηματογράφος που την έπαιζε κατ' αποκλειστικότητα. (Αυτή τη βδομάδα, διάβασα ότι παίζεται και αλλού).

Τον τίτλο "Περσέπολις" έδωσε η Μαρζάν Σατραπί εξιστορώντας την ιστορία της ζωής και της οικογένειας της από το 1978 και τις τελευταίες μέρες του Σάχη στην εξουσία μέχρι το 1994 και την μετανάστευση της στο Παρίσι.

Δεκαέξι χρόνια περάσανε μπροστά απ' τα μάτια μας μέσα από τις φιγούρες ενός πολύ καλοφτιαγμένου κόμικ και με ανάγκη να ειπωθούν εξαιρετικά σοβαρά πράγματα με απλό, όχι όμως και απλοϊκό τρόπο.

Η ιστορία που κατέγραψε η Σατραπί είναι η ιστορία της πατρίδας της και οι αλλαγές που βίωσαν οι άνθρωποι στην καθημερινότητα τους όταν το καθεστώς του Χομεϊνί επέβαλλε έντονο θρησκευτικό κλίμα, ανελευθερία και καταπίεση.

Το ότι η ηρωίδα προέρχεται από μια οικογένεια διανοούμενων δίνει περισσότερο ενδιαφέρον στην ιστορία, αφού οι βαθειές κοινωνικοπολιτικές αλλαγές τους πλήττουν άμεσα.

Το γεγονός ότι η συγγραφέας είχε την τύχη να γεννηθεί στην Ανατολή από προοδευτικούς γονείς και να φύγει για τη Δύση ωθούμενη και τις δυο φορές απ' τους γονείς της, απαλλάσσει την αφήγηση της ταινίας απ' τα κλισέ, τα μελό και το δήθεν διανοουμενίστικο κλίμα.

Η Σατραπί δεν φτιάχνει κόμικ απλώς για να γελάσουμε. Στη ζωή άλλωστε το γέλιο και το κλάμα οφείλουν να συνυπάρχουν κι αυτό μιμείται σε ιδανικές συνθήκες και η Τέχνη. Το κόμικ της, δεν απευθύνεται σε μικρά παιδιά γιατί βρίθει κοινωνικών και πολιτικών γεγονότων που τα μικρά παιδιά δεν θα μπορέσουν να καταλάβουν.

Επέλεξε όμως να μας μιλήσει για τη ζωή της με κόμικ, σαν μια προσπάθεια ίσως να επαναφέρει στη μνήμη της τον τρόπο με τον οποίο εκείνο το μικρό κορίτσι των 6 και 7 χρόνων βίωνε αυτές τις αλλαγές από την αλάνα που έπαιζε με τα γειτονόπουλα μέχρι την ατίθαση εφηβεία, την ενηλικίωση, το ταξίδι, τον γάμο, το διαζύγιο και το τελικό φευγιό.

Το θέμα που πραγματεύεται η Σατραπί, εκτός των άλλων, είναι και θέμα ταυτότητας. Η νεαρή Μαρζάν βιώνει έναν ρατσισμό στην Αυστρία που πάει να σπουδάσει βγαίνοντας για πρώτη φορά απ' τη χώρα της. Προσπαθεί να εξομοιωθεί με τους ντόπιους εκεί κι όταν αντιλαμβάνεται τη δυσκολία ενσωμάτωσης, κυριεύεται απ' τον νόστο για την πατρίδα της. Τα λίγα χρόνια που θα προσπαθήσει να ζήσει ξανά στην Τεχεράνη θα της δώσουν ένα ακόμα μάθημα του πώς είναι να νιώθεις ξένος στην ίδια σου τη χώρα. Αυτή τη φορά θα φύγει οριστικά, αφού θα έχει κάνει τον προσωπικό της κύκλο. Στη νέα της πατρίδα η Μαρζάν κουβαλάει παλιό, πολύτιμο πολιτισμό και μνήμες που την γεμίζουν αισιοδοξία.
Στη Γαλλία, το "Περσέπολις" κυκλοφόρησε σε τέσσερεις τόμους (2000, 2001, 2002, 2003) .

Το κόμικ, μεταξύ άλλων διακρίσεων, τιμήθηκε με το βραβείο σεναρίου από το Διεθνές Φεστιβάλ Κόμικ της Ανγκουλέμ, ενώ το περιοδικό Time το συμπεριέλαβε στον κατάλογο με τα καλύτερα κόμικς του 2003.

Στην Ελλάδα κυκλοφορεί σε δύο τόμους από τις εκδόσεις Ηλίβατον.